OCCUPIED SOCIETIES
Geplaatst op
26 augustus 2010
door
Peter Vogel
Het contrast tussen de burgerbewegingen eind jaren '80 in Midden- en Oost-Europa en de studentenopstand in China in juni 1989.
Op 25 augustus 2010 mocht ik als dagcorrespondent van Geschiedenis.nl op het 21e International Congress of Historical Sciences optreden. Een keuze voor een thema was snel gemaakt. Mede door mijn promotieonderzoek koos ik voor het thema: “Occupied Societies”.
De Japanse hoogleraar Kumiko Haba sprak in zaal 3.17 van de Rechtenfaculteit over het thema: “The Origin of the Cold War and Hungary from l947-1948”. Haar spreekbeurt werd ondersteund door een essay, die elk van de deelnemers kreeg uitgereikt (1). De inhoud van haar essay is in feite nog interessanter dan haar betoog.
In haar essay heeft Haba het over het contrast tussen de burgerbewegingen in Midden en Oost-Europa die vochten voor hun onafhankelijkheid en de studentenopstand in China die in juni 1989 door de autoriteiten gewelddadig werd onderdrukt. Haba schrijft: “It was the extreme contrast between Central Europe-Russia in one hand, and China, in the other. Polish Solidarity movement selected Democratization and won the Liberal election in June l989, and in China students were oppressed on the other”. (2)
Hier valt niets op af te dingen. Toch dienen de woorden ‘extreme contrast’ waar Haba het over heeft iets genuanceerd te worden. In een Oost-Europees land vonden ook onderdrukking van de burgerbewegingen, net als in China, en zelfs politieke steun van de leidingen plaats, namelijk de DDR (3). Terwijl in Polen en Hongarije de democratiseringsprocessen in l989 geleidelijk en succesvol ingang vonden, werden de leden van de burgerbewegingen in de DDR door de autoriteiten vervolgd, gearresteerd en elke oppositie in de kiem gesmoord.
De Chinese autoriteiten kregen min of meer politieke steun van hun Oost-Duitse collega’s, de leden van het Politburo van de SED. De SED-top gooide nog eens olie op het vuur door zich positief uit te laten over de bloedige onderdrukking van de democratiseringsbeweging in Peking in juni 1989 (4).
De spreekbuis van de Oostduitse partijleiding Neues Deutschland publiceerde op 9 juni 1989 een besluit van de Volkskammer over de Chinese studentenopstand. “Die Deutsche Demokratische Republik und die Volksrepublik China sind durch freundschaftliche und brüderliche Beziehungen miteinander verbunden. Beide Staaten begehen in Oktober den 40. Jahrestag ihrer Gründung. […] Die Abgeordneten der obersten Volksvertretung der DDR bringen ihre feste Überzeugung zum Ausdruck, daß die Partei- und Staatsführung der Volksrepublik China, eng verbunden mit dem Volk, die Schritte unternimmt, die der Klärung der Probleme und dem weiterem Voranschreiten des chinesischen Brudervolkes auf dem vor 40 Jahren frei gewählten Weg des Sozialismus dienen.” (5)
Onder de DDR-bevolking ontstond grote bezorgdheid over het standpunt van de SED over de gebeurtenissen in China, dat niet alleen in de staatsmedia publiek werd gemaakt maar ook door de fysieke aanwezigheid van DDR leiders in China. Eerste afgezant van de SED in het geïsoleerde Peking was, nauwelijks opgemerkt, Hans Modrow. In juli volgde Politburolid Schabowski die van secretaris-generaal Honecker de opdracht kreeg informatie te verzamelen hoe een burgerbeweging werd neergeslagen (6). Vier weken later bracht Politburolid Krenz een bezoek aan de Chinese Volksrepubliek en betuigde namens de DDR leiding zijn steun aan de Chinese leiders. (7)
Haba ’s woorden over ‘extreme contrast’ vinden meer duiding, gelet op de relatie China en DDR en twintig jaar later, als zij schrijft: “But China selected the development and dissolved the people’s complaint” en de DDR hield op te bestaan en werd op 3 oktober l990 verenigd met de Bondsrepubliek.
Noten
1- K.Haba, Twenty Years after the End of the Cold War and the Reorganisation of Central and Eastern Europe –Making the Civil Society and the Contact Zone. 2010.
2- Ibidem 4
3- De vrees bestond dat tijdens de massademonstratie in Leipzig op 9 oktober 1989 tegen het SED-regime de autoriteiten zeer gewelddadig zouden neerslaan. De demonstratie op ‘Entscheidungstag’ verliep echter vreedzaam.
4- J. Pekelder, Nederland en de DDR. Beeldvorming en betrekkingen 1949-1989, Amsterdam l998, 388
5- http://www.chronik-der-mauer.de/Chronik Juni 1989/‘Erklärung der Volkskammer der DDR zu den aktuellen Ereignissen in der Volksrepublik China’, Quelle: Neues Deutschland, 9. Juni 1989.
6- F. Sieren, Günter Schabowski im Gespräch mit Frank Sieren Wir haben fast alles falsch gemacht. Die letzten Tage der DDR, Berlin 2009, 16.
7-http://vorsprung-durch-denken.de/Tagebuch der Deutschen Einheit 1985-1990, August 1988: "Er versichert dem KP-Chef Jiang Zemin ' wer wie die Volksrepublik China und die DDR die gleichen gesellschaftlichen Ziele im Interesse des Volkes' verfolge, stehe auf der 'Barrikade der sozialistischen Revolution auch dem gleichen imperialistischen Gegner' gegenüber. Diese Solidaritätsbekundung löst Empörung und bei der Opposition die Befürchtung aus, Krenz könne auch für die DDR eine Pekinger Lösung befürworten."
De Japanse hoogleraar Kumiko Haba sprak in zaal 3.17 van de Rechtenfaculteit over het thema: “The Origin of the Cold War and Hungary from l947-1948”. Haar spreekbeurt werd ondersteund door een essay, die elk van de deelnemers kreeg uitgereikt (1). De inhoud van haar essay is in feite nog interessanter dan haar betoog.
In haar essay heeft Haba het over het contrast tussen de burgerbewegingen in Midden en Oost-Europa die vochten voor hun onafhankelijkheid en de studentenopstand in China die in juni 1989 door de autoriteiten gewelddadig werd onderdrukt. Haba schrijft: “It was the extreme contrast between Central Europe-Russia in one hand, and China, in the other. Polish Solidarity movement selected Democratization and won the Liberal election in June l989, and in China students were oppressed on the other”. (2)
Hier valt niets op af te dingen. Toch dienen de woorden ‘extreme contrast’ waar Haba het over heeft iets genuanceerd te worden. In een Oost-Europees land vonden ook onderdrukking van de burgerbewegingen, net als in China, en zelfs politieke steun van de leidingen plaats, namelijk de DDR (3). Terwijl in Polen en Hongarije de democratiseringsprocessen in l989 geleidelijk en succesvol ingang vonden, werden de leden van de burgerbewegingen in de DDR door de autoriteiten vervolgd, gearresteerd en elke oppositie in de kiem gesmoord.
De Chinese autoriteiten kregen min of meer politieke steun van hun Oost-Duitse collega’s, de leden van het Politburo van de SED. De SED-top gooide nog eens olie op het vuur door zich positief uit te laten over de bloedige onderdrukking van de democratiseringsbeweging in Peking in juni 1989 (4).
De spreekbuis van de Oostduitse partijleiding Neues Deutschland publiceerde op 9 juni 1989 een besluit van de Volkskammer over de Chinese studentenopstand. “Die Deutsche Demokratische Republik und die Volksrepublik China sind durch freundschaftliche und brüderliche Beziehungen miteinander verbunden. Beide Staaten begehen in Oktober den 40. Jahrestag ihrer Gründung. […] Die Abgeordneten der obersten Volksvertretung der DDR bringen ihre feste Überzeugung zum Ausdruck, daß die Partei- und Staatsführung der Volksrepublik China, eng verbunden mit dem Volk, die Schritte unternimmt, die der Klärung der Probleme und dem weiterem Voranschreiten des chinesischen Brudervolkes auf dem vor 40 Jahren frei gewählten Weg des Sozialismus dienen.” (5)
Onder de DDR-bevolking ontstond grote bezorgdheid over het standpunt van de SED over de gebeurtenissen in China, dat niet alleen in de staatsmedia publiek werd gemaakt maar ook door de fysieke aanwezigheid van DDR leiders in China. Eerste afgezant van de SED in het geïsoleerde Peking was, nauwelijks opgemerkt, Hans Modrow. In juli volgde Politburolid Schabowski die van secretaris-generaal Honecker de opdracht kreeg informatie te verzamelen hoe een burgerbeweging werd neergeslagen (6). Vier weken later bracht Politburolid Krenz een bezoek aan de Chinese Volksrepubliek en betuigde namens de DDR leiding zijn steun aan de Chinese leiders. (7)
Haba ’s woorden over ‘extreme contrast’ vinden meer duiding, gelet op de relatie China en DDR en twintig jaar later, als zij schrijft: “But China selected the development and dissolved the people’s complaint” en de DDR hield op te bestaan en werd op 3 oktober l990 verenigd met de Bondsrepubliek.
Noten
1- K.Haba, Twenty Years after the End of the Cold War and the Reorganisation of Central and Eastern Europe –Making the Civil Society and the Contact Zone. 2010.
2- Ibidem 4
3- De vrees bestond dat tijdens de massademonstratie in Leipzig op 9 oktober 1989 tegen het SED-regime de autoriteiten zeer gewelddadig zouden neerslaan. De demonstratie op ‘Entscheidungstag’ verliep echter vreedzaam.
4- J. Pekelder, Nederland en de DDR. Beeldvorming en betrekkingen 1949-1989, Amsterdam l998, 388
5- http://www.chronik-der-mauer.de/Chronik Juni 1989/‘Erklärung der Volkskammer der DDR zu den aktuellen Ereignissen in der Volksrepublik China’, Quelle: Neues Deutschland, 9. Juni 1989.
6- F. Sieren, Günter Schabowski im Gespräch mit Frank Sieren Wir haben fast alles falsch gemacht. Die letzten Tage der DDR, Berlin 2009, 16.
7-http://vorsprung-durch-denken.de/Tagebuch der Deutschen Einheit 1985-1990, August 1988: "Er versichert dem KP-Chef Jiang Zemin ' wer wie die Volksrepublik China und die DDR die gleichen gesellschaftlichen Ziele im Interesse des Volkes' verfolge, stehe auf der 'Barrikade der sozialistischen Revolution auch dem gleichen imperialistischen Gegner' gegenüber. Diese Solidaritätsbekundung löst Empörung und bei der Opposition die Befürchtung aus, Krenz könne auch für die DDR eine Pekinger Lösung befürworten."