Geschiedenis.nl

De schrijver wil een andere kijk bieden op bekende gebeurtenissen. Ja de oorlog was voorbij, maar vrede was er nog niet. Achter de stilte van zwijgende kanonnen ging een andere strijd schuil.

 De centrale stelling in het boek is dat de autoritaire systemen die zich in Europa vestigden in de jaren dertig, en de strijd om de hegemonie die leidde tot de Tweede Wereldoorlog weliswaar militair eindigde in 1945, maar in feite doorging tot de dood van de laatste autoritaire leider van een absolutistische staat, Jozef Stalin in 1953.

De staart van de conflicten van het Interbellum viel samen met het begin van de wederopbouw. Tussen 1945 en 1953 werd Europa verscheurd door etnische zuiveringen, massale volksverhuizingen, politieke wraakacties en de opkomst van een nieuwe wereldorde onder leiding van de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. In 1945 was er dan wel een capitulatie van een totalitaire staat, de andere totalitaire staat, de Sovjetunie, was namelijk als overwinnaar uit de strijd gekomen. Etniciteit speelde nog steeds een grote rol, landen streefden naar een homogene bevolking, de gevolgen laten zich gemakkelijk raden.

De auteur wil het grote beeld schetsen, het geweld van de eerste helft van de twintigste eeuw is het logisch gevolg van twintig eeuwen Europese geschiedenis, een geschiedenis die nog maar eens wordt neergezet.

 Het feit dat na de oorlog nog meer slachtoffers door etnisch geweld vielen dan tijdens de oorlog is weinig bekend. Er wordt een gedetailleerd overzicht gegeven van de deportaties en genocides die nu veelal vergeten zijn. Niet evenwel door de nakomelingen van de slachtoffers, en deze demonen spelen nog steeds een belangrijke rol in de politieke realiteit van Midden-Europa. Etnische conflicten laaiden in de jaren negentig op de Balkan weer op, Hongarije wil graag terug naar de roem van weleer.

 De Koude Oorlog, de deling van Europa, Marshallhulp, de chaos had echter ook een positieve kant. Doordat een vredesverdrag met een geïntegreerd Duitsland door de Duitse deling en de Koude Oorlog niet mogelijk was, konden er ook geen herstelbetalingen worden geëist en kon West -Duitsland zonder hypotheek zich zetten aan het Wirtschafstwunder.

De miljoenen ‘Heimatvertriebenen’ hebben onnoemelijk geleden, maar hun aanwezigheid maakte ook dat West-Duitsland meer inwoners had dan voor de oorlog, ondanks de miljoenen verspilde levens gedurende die oorlog. Ze hadden niets, behalve hun energie die de wederopbouw mogelijk maakte.

 Er gebeurde ook iets nieuws, voor het eerst gingen Europese landen vrijwillig samenwerken, geholpen door een stevige Amerikaanse druk. Marshallhulp mocht niet worden verspild aan douanetarieven, Europa moest maar eens efficiënt worden!

De Frans-Duitse tegenstelling die sinds 1871 was ontstaan, werd omgezet in een Frans-Duitse vriendschap, tot op vandaag de kern van de Europese integratie. Erg spontaan was die liefde overigens niet,  Marshallhulp en Koude Oorlog waren bepalend.

In een tijdperk van die chaos en dreiging werden zo de eerste fundamenten gelegd voor wat later de Europese Unie zou worden. Een trendbreuk in de Europese geschiedenis.

De auteur hoopt een pakkend beeld te hebben neergezet van die vergeten periode, vol geweld, wanorde maar ook hoop en visie. Hij heeft ernaar gestreefd de belangrijkste ontwikkelingen te schetsen, ontwikkelingen die de volgende decennia het lot van Europa zouden bepalen.

De Wrede vrede
Europa tussen 1945 en 1953. Van etnisch conflict naar Europese samenwerking.
Sybren Singelsma
Uitgeverij Aspekt
Paperback
257 pag.
EAN 9789464873511
Euro 22,95