| 1850 |
|
Spoorwegnet breidt zich uit over Europa. Californië wordt de 31ste staat van de V.S.. Conventie van Olmutz (Olomouc). Bondsdag in Frankfurt heropend. Herstel van de katholieke bisdommen in Engeland |
| 1851 |
|
Eerste Wereldtentoonstelling in Londen. Louis Napoleon Bonaparte neemt de macht over in Frankrijk. Otto von Bismarck wordt Pruisische afgevaardigde in de Bondsdag in Frankfurt. De naaimachine wordt uitgevonden. De YMCA wordt opgericht in de V.S. Moby DIck wordt voor het eerst gepubliceerd |
| 1852 |
|
Louis Napoleon Bonaparte wordt keizer van Frankrijk: Napoleon III |
| 1853 |
|
De eerste Levis spijkerbroeken worden verkocht in de V.S. Oorlog tussen Rusland en het Osmaanse Rijk (Turkse rijk). Start van de Krimoorlog: Engeland en Frankrijk steunen het Osmaanse Rijk in hun strijd tegen Rusland |
| 1854 |
|
Eerste gebruik van foto's bij oorlogscorrespondentie. Florence Nightingale actief op de Krim |
| 1855 |
|
Start met het graven van het Suez kanaal. Frankrijk en Engeland veroveren Sebastopol op de Krim |
| 1856 |
|
Einde van de Krimoorlog - Vrede van Parijs |
| 1857 |
|
Opstanden van Indiërs in India tegen de Britten: The Mutiny. David Livingstone actief in Afrika. Britten voeren Tweede Opium oorlog tegen China |
| 1858 |
|
Verschijning van de Maagd Maria in Lourdes. Mislukte moordaanslag op Napoleon III in Parijs. Wilhelm I wordt regent voor zijn geesteszieke broer Friedrich Wilhelm IV in Pruisen (Neue Ära) |
| 1859 |
|
Begin van de Italiaanse eenwording - oorlogsverklaring van Piedemonte en Frankrijk aan Oostenrijk. |
| 1860 |
|
In Japan worden buitenlanders door nationalisten vermoord. Abraham Lincoln gekozen tot president van de V.S. |
| 1861 |
|
België sluit een vrijhandelsverdrag met Frankrijk. |
| 1861 |
|
Zuidelijke staten van de V.S. stappen uit de Unie. Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) breekt uit. Victor Emanuel II wordt de eerste koning van het verenigde Italië. Friederich Wilhelm IV sterft in Pruisen. Wilhelm I volgt op als koning van Pruisen. |
| 1862 |
|
Een verdere verlaging van de Nederlandse in- en uitvoerrechten leidt tot een algemeen vrijhandelstarief. Oprichting van de Vlaamsgezinde Meetingpartij in Antwerpen. |
| 1862 |
|
Otto von Bismarck wordt rijkskanselier van Duitsland (1862-1890) - Eisen und Blut redevoering. Garibaldi marcheert naar Rome. Slag bij Antietnam in de V.S. De slavernij wordt officieel afgeschaft in de V.S. |
| 1863 |
|
De metro van Londen wordt geopend. Slag bij Gettysburg in de V.S. |
| 1863 |
|
In België wordt het eerste katholieke congres in Mechelen gehouden. Er wordt een vrijhandelsverdrag gesloten met de Duitse Zollverein. België koopt tevens de Scheldetol van Nederland af. |
| 1864 |
|
Maximiliaan van Oostenrijk gekroond tot koning van Mexico. Pruisen wint oorlog met Denemarken om Sleeswijk en Holstein. Opstand in Russisch Polen |
| 1865 |
|
Einde van de Amerikaanse Burgeroorlog. Abraham Lincoln wordt vermoord door John WIlkes Booth. Rusland breidt haar grondgebied verder uit naar het zuiden. Oprichting Ku Klux Klan.Het boek De la terre a la lune van Jules Verne verschijnt waarin hij een reis naar de maan beschrijft. België kondigt een algemeen vrijhandelstarief af. |
| 1866 |
|
Luxemburg en Limburg blijven tijdens de Oostenrijks-Pruisische oorlog neutraal. In België wordt het coalitieverbond opgeheven. Dit maakt de stichting van vakbonden en de organisatie van stakingen mogelijk. Napoleon III van Frankrijk vraagt aan Bismarck toestemming om België te annexeren aangezien hij neutraal is gebleven in de Oostenrijks-Pruisische oorlog. Bismarck geeft geen toestemming. |
| 1866 |
|
Pruisen wint oorlog van Oostenrijk om Sleeswijk en Holstein - Slag bij Köninggrätz. Vrede van Praag. De Duitse Bond wordt ontbonden. Invoering Zollverrein. Alfred Nobel vindt het dynamiet uit. Canada ontvangt de Dominion status van Engeland. Eerste transatlantische telegraaf kabel |
| 1867 |
|
Alaska wordt door Rusland verkocht aan de V.S. Oostenrijk splitst op in Oostenrijk-Hongarije: Ausgleich. De Mexicaanse keizer Maximiliaan wordt vermoord. De Amerikaanse president Andrew Johnson ontkomt aan impeachment. Marx publiceert Das Kapital |
| 1867 |
|
Willem III wil Luxemburg aan Napoleon III verkopen maar Bismarck gaat hier niet mee akkoord en dit leidt tot internationale spanningen. Op een conferentie in Londen wordt de kwestie geregeld en worden Luxemburg en Limburg uit de Duitse Bond losgemaakt. Luxemburg wordt neutraal. |
| 1868 |
|
Tolstoys Oorlog en vrede is eindelijk af. Isabella II van Spanje treedt af. Begin van Spaanse troonopvolingskwestie. |
| 1869 |
|
Afschaffing van het dagbladzegel. Kranten worden veel goedkoper en krijgen een grotere verspreiding. De Belgische regering verzet zich tegen overname van de Belgische spoorwegen door Franse ondernemingen en wordt in Frankrijk gezien als handlanger van Frankrijk. |
| 1869 |
|
Suez Kanaal geopend. De spoorlijn van de oostkust naar de westkust is af in de V.S. Oprichting SDAP in Duitsland |
| 1870 |
|
Begin van de vrouwenemancipatie door de toelating van Aletta Jacobs tot de HBS. |
| 1870 |
|
Bekendmaking Spaanse troonopvolger in Duitsland (een Hohenzollern) - Frankrijk eist dat dit wordt terug genomen. Oorlog tussen Frankrijk en Pruisen. Pruisen verslaat Frankrijk bij Sedan. Duitse troepen omsingelen Parijs - bombardement. Opstand van de Commune in Parijs (Les Miserables). Frankrijk wordt opnieuw een republiek, Napoleon III vlucht naar Engeland. Rome wordt de hoofdstad van Italië |
| 1871 |
|
Duits keizerrijk wordt in de Spiegelzaal van Versailles geproclameerd. Historische ontmoeting tussen David Livingstone en Henry Morton Stanley in Afrika: Dr. Livingstone I presume? Kulturkampf in Duits keizerrijk tegen katholieken. Opstand van de Commune in Parijs begonnen in 1870: bloedig onderdrukt. Australië wordt ook verbonden met een telegraaf kabel |
| 1871 |
|
Oprichting van het Algemeen Nederlandsch Werkliedenverbond onder leiding van Heldt. Via legale weg wil men verbetering van de toestand van de arbeiders bereiken. |
| 1872 |
|
Dood van Thorbecke. Afschaffing van het coalitieverbod. Vakverenigingen en werkstakingen krijgen hierdoor een wettelijke basis. Opening van de Nieuwe Waterweg. |
| 1872 |
|
Drie Keizers bond wordt bezegeld: Duitsland, Oostenrijk en Rusland. Spanje wordt een republiek nadat de koning Amadeus opgestapt is |
| 1873 |
|
De crisis in de wereldeconomie begint, maar gaat gedeeltelijk aan Nederland voorbij en verstoort de groei van het moderne kapitalisme niet. |
| 1874 |
|
De initiatiefwet van Van Houten (kinderwetje) verbiedt fabrieksarbeid voor kinderen onder de twaalf jaar. |
| 1875 |
|
Invoering van de Gouden Standaard. Zilvergeld behoudt echter wel de betaalkracht en er is dus een hinkende Gouden Standaard. |
| 1876 |
|
Het Noordzeekanaal wordt geopend. Protestantse vaklieden krijgen een eigen vereniging: Patrimonium. De Hoger-onderwijswet maakt de stichting van vrije universiteiten mogelijk. De Latijnse School wordt het gymnasium. |
| 1876 |
|
Slag bij Little Big Horn in de V.S. waar het Amerikaanse leger door de Indianen in de pan wordt gehakt |
| 1877 |
|
In België wordt de wet op geheime stemmingen bij verkiezingen aangenomen. |
| 1877 |
|
Thomas Edison vindt de phongraaf uit. Engeland annexeert Transvaal tot grote ergenis van de Boeren. Rusland verklaart oorlog aan het Osmaanse Rijk |
| 1878 |
|
Congres van Berlijn: de Balkan wordt opgedeeld. Oostenrijk-Hongarije krijgt toezicht op Bosnië-Herzogovina. Oprichting van de Christlich Soziale Arbeiter Partei (CSAP) in Duitsland door Adolf Stöcker. Oprichting van het Leger des Heils in Engeland |
| 1878 |
|
De wet op lager onderwijs brengt verbeteringen voor het onderwijs door middel van een betere onderwijsopleiding en een verscherpt toezicht. Het bijzonder onderwijs krijgt echter nog geen mogelijkheden tot subsidie. |
| 1879 |
|
Thomas Edison vindt de gloeilamp uit. De Zulus verslaan de Britten bij Isandhlwana. Pim Mulier richt de Haarlemsche Football Club op. Oprichting van de Tweebond tussen Duitse Rijk en Oostenrijk-Hongarije |
| 1880 |
|
Stichting van de Vrije Universiteit. Geboorte van prinses Wilhelmina. |
| 1881 |
|
H. Gerhard en F. Domela Nieuwenhuis richten de Sociaal-Democratische Bond op. Deze bond heeft een socialistisch standpunt. |
| 1881 |
|
President James Garfield van de V.S. sterft nadat hij is neergeschoten. Britten worden door de Boeren verslagen in Zuid-Afrika. Tunesië wordt Frans protectoraat. Driekeizer verdrag tussen Oostenrijk-Hongarije, Duitse keizerrijk en Rusland. De Russische tsaar Alexander II wordt vermoord met een bom |
| 1882 |
|
Oprichting van de Driebond met Italië, Oostenrijk-Hongarije en Duitse Keizerrijk |
| 1883 |
|
In België wordt de tweetaligheid ingevoerd bij het onderwijs. |
| 1883 |
|
Uitbarsting van de Krakatau zorgt voor duisternis over de hele planeet |
| 1884 |
|
Eerste paardloze rijtuig op benzine ontwikkeld door Carl Benz in Duitsland. West-Afrika congres in Berlijn: verdeling van Afrika. In België wordt de katholieke partij Fédération des Cercles et des Associations opgericht. |
| 1885 |
|
Oprichting van de Liberale Unie. Dit is vooral nog een bond van kiesverenigingen. In België wordt de Belgische Werkliedenpartij opgericht. Leopold II wordt soeverein van Kongo. |
| 1886 |
|
Invoering van het wetboek van strafrecht. Hiermee was het laatste wetboek uit de Napoleontische tijd vervangen. Vrijheidsbeeld wordt onthuld in New York. |
| 1887 |
|
Jubileum van Victoria groots gevierd. Geheim verdrag tussen Rusland en Duitse keizerrijk (Rückversicherungs Vertrag). Herziening van de grondwet. Het censuskiesrecht verdwijnt en de Tweede Kamer krijgt 100 leden. |
| 1888 |
|
Keizer Wilhelm I overlijdt in Duitsland. Opvolging door Frederik III, maar deze overlijdt na 100 dagen aan keelkanker. Opvolging door Wilhelm II (1888-1918). Door het verdwijnen van het censuskiesrecht stijgt het aantal kiezers dit jaar van 100.000 naar 300.000 mannen. Domela Nieuwenhuis wordt de eerste socialist in de Tweede Kamer. |
| 1889 |
|
Coca Cola wordt voor het eerst verkocht. Reglementering van het Britse voetbal. Opening van de Eiffeltoren in Parijs ter gelegenheid van de 100ste verjaardag van de Franse Revolutie en de Wereldtentoonstelling in Parijs. Generaal Boulanger vlucht Frankrijk uit uit angst voor arrestatie. Boulanger wilde een staatsgreep plegen. Het bijzonder lager onderwijs krijgt subsidie van de overheid na invoering van de Lager-Onderwijswet. |
| 1890 |
|
Bismarck wordt door Wilhelm II ontslagen. Einde aan Rückversicherings Vertrag. Indianen worden bij Wounded Knee verslagen door Amerikaanse leger. Koning Willem III sterft en zijn vrouw, koningin Emma, wordt regentes voor de tienjarige Wilhelmina. |
| 1891 |
|
De encycliek Rerum Novarum wijst de Nederlandse katholieken op het sociale vraagstuk. Joris Helleputte sticht de Belgische Volksbond om een overkoepelend geheel te vormen voor katholieke arbeidersverenigingen. Oprichting Alldeutscher Verband. |
| 1892 |
|
Bondgenootschap tussen Frankrijk en Rusland |
| 1893 |
|
Het antiparlementaire Nationaal Arbeiders Syndicaat wordt In Nederland opgericht. In België richt Daens de Christene Volkspartij op die een sociaal en Vlaams program voorstaat. De Belgische grondwetsherziening voert het meervoudig mannenkiesrecht in. De internationale economische crisis zorgt in Nederland voor veel werkloosheid. Aanleg van het Panama kanaal vordert erg langzaam. De V.S. neemt Hawaii over. In Nieuw-Zeeland mogen vrouwen voortaan ook stemmen. |
| 1894 |
|
Kapitein Alfred Dreyfus wordt vanwege spionage gearresteerd en krijgt levenslang. Maar niet iedereen gelooft in zijn schuld en wijten het aan antisemitisme. Oprichting van de Sociaal Democratische Arbeiderspartij (SDAP). De Vereniging voor Vrouwenkiesrecht wordt opgericht. |
| 1895 |
|
Eerste gebruik van Röntgen stralen. Jameson raid in Transvaal, Boeren verrast door Britten maar weten de Britten te verslaan |
| 1896 |
|
Olympische Spelen worden weer georganiseerd op initiatief van Pierre de Coubertin. De eerste worden in Athene gehouden. Eerste filmvoorstellingen in New York. Krügertelegram van Wilhelm II aan de Boeren. Begin van de Duitse Weltpolitik. Uitbreiding van de kieswet waardoor ongeveer de helft van de mannelijke bevolking kan gaan stemmen. |
| 1897 |
|
Zolas JAccse is een pleidooi voor Dreyfus onschuld . Kreta komt in opstand tegen Osmaans regime |
| 1898 |
|
Oorlog tussen V.S. en Spanje: Spanje verliest haar koloniën. Vlootwetten in Duitsland. Pierre en Marie Curie ontdekken radium. Fashoda crisis tussen Engeland en Frankrijk. Engeland eist de Nijl op. Inhuldiging in Amsterdam van koningin Wilhelmina. De Belgische gelijkheidswet zorgt ervoor dat Nederlandse en Franse teksten van wetten en koninklijke besluiten dezelfde rechtskracht hebben. |
| 1899 |
|
Filipijnen in handen van V.S. De Boeren hebben succes in het tegenhouden van de Britten . Dreyfus krijgt gratie en pardon van de Franse staat. De eerste internationale vredesconferentie wordt in Den Haag gehouden. In België voert men een evenredige vertegenwoordiging in binnen de arrondissementen. |