Geschiedenis.nl

In 2007 krijgen we een Aziatische secretaris-generaal van de VN, na anderhalf decennium Afrikaanse leiding. De Ghanees Kofi Annan was de Egyptenaar Boutros Ghali opgevolgd, na een carrière als hoofd van de vredesmissies van de VN. Hij was de eerste VN-ambtenaar en geen politicus aan het hoofd van de organisatie.

Kofi’s carrière was gevolg van het Amerikaanse optimisme over Afrika in de jaren vijftig, toen massaal Afrikaanse studenten naar Amerika werden gehaald. Daaronder een Fanti uit de oude Ashanti hoofdstad Kumassi, een telg uit de adellijke Annan-clan. Hij deelde de wens van Boutros Ghali om na de koude oorlog via de VN vrede op te leggen i.p.v. te bewaren, in Somalië en Rwanda. Dat botste met het Clintonbeleid, dat ten onrechte de VN beschuldigde de US Marines in een klopjacht op een krijgsheer te hebben gelokt. Clinton wilde af van de machtshongerige VN-top, maar Annan had een minder gespannen verhouding met mevrouw Albright dan Boutros Ghali, de Amerikaanse ambassadrice. Als compromisfiguur kwam hij onverwacht aan het roer, door Boutros Ghali ervaren als de bijna spreekwoordelijke dolksteek van je meest toegewijde steun en toeverlaat.

Rwanda en Irak, waar de corruptiegeur rond zijn zoon werd gebruikt tegen de VN, maakten Annan van onkreukbare ambtenaar tot een belaagde en getormenteerde politicus. De auteur, journalist bij de Los Angeles Times en auteur van een geschiedenis van de VN, noemt Frankrijk, Amerika en Tutsileider en huidig president Paul Kagame de hoofdverantwoordelijken voor de nauwkeurig en uitermate genuanceerd beschreven genocide in Rwanda. Hoewel onbevooroordeeld, toont Meisler m.i. te veel begrip voor de VN en België, waarvan hij Willy Claes, toen minister van Buitenlandse Zaken, per vergissing tot premier maakt (p. 108). Zijn duidelijke empathie voor Annan is niet politiek, het klikte gewoon tussen biograaf en personage, hoewel dit geen geautoriseerde biografie of pleidooi pro domo is … Zo toont het boek op indrukwekkende wijze hoe diplomatieke overwegingen en formuleringen levensreddend of juist vernietigend kunnen zijn. Er zijn weinig jobs met meer verantwoordelijkheid in en voor de wereld.

Stanley Meisler, Kofi Annan, Kosmos, 2006 19,95 euro