ALS DE BOMMENWERPERS WEGVLIEGEN ...
Geplaatst op
12 mei 2012
door
Lucia Hogervorst
Ooggetuigen bundelt ervaringen van oude en nieuwe Rotterdammers met hun bombardement.
Foto van de Brandgrensherdenking in 2007 uit het boek.
Elk jaar op 14 mei herdenken Rotterdammers het helse bombardement, dat vele levens kostte en de binnenstad verwoestte. In het boek en de documentaire Ooggetuigen vertellen de overlevenden hun verhaal over dit bombardement en het vergeten bombardement op Bospolder-Tussendijken op 31 maart 1943. Maar in Rotterdam wonen inmiddels veel meer overlevenden van een bombardement. Onder de nieuwe Rotterdammers zijn er velen, die in hun land van herkomst langdurig oorlogssituaties hebben meegemaakt, landen als Kongo, Iran, Irak en Tsjetsjenië.
Als de bommen vallen
Als de bommen vallen is er geen tijd om angst te voelen, maar volg je als vanzelf je overlevingsinstinct. Hard hollen of schuilen, in een kelder of onder een trap, en hopelijk kun je zo aan de dood ontsnappen. De doden vallen niet alleen door rondvliegend metaal, maar ook door luchtdruk. De ontstane tornado’s tillen mensen op, laten ze exploderen of kwakken ze ergens tegen het wegdek of een muur en eisen zo hun tol.
Hoe het is als de bommen vallen, is een veelzijdige ervaring. De term ‘ooggetuigen’ doet die eigenlijk tekort: veel getuigen in het boek en de documentaire spreken over wat ze gezien hebben, gehoord, geroken en gevoeld. Vaak blijven bepaalde zintuiglijke sensaties een leven lang bij. Aad van der Struijs overleefde als jochie door toeval het bombardement op de Rotterdamse wijk Bospolder-Tussendijken in 1943, een fout van de geallieerden. Hij blijft nog altijd uit de buurt van brandende huizen. De geur van knisperend hout is dezelfde geur die hij als kind heeft ingeademd. De doffe klappen, het gieren, knallen en ploffen, hij kan het nog altijd navoelen. En na de bommen de doodse stilte, de stilte die wel uren leek, en daarna het gillen, het gillen om hulp, het in doodsnood kermen van mensen om hem heen.
Voor Van der Struijs ging het om een eenmalig bombardement, maar wat gebeurt er met je als oorlog een langdurige ervaring wordt? Awat Rahim Kader, in 1982 in Irak geboren, weet niet beter of zijn land was in oorlog verwikkeld: met Iran, met Koerdistan, met Koeweit, met Amerika, en de Koerden onderling. Zijn jeugd is gekenmerkt door verlies, angst en beschutting zoeken in schuilplaatsen. Hij is als kind gedwongen getuige geweest van martelingen en verkrachtingen van vrouwen en meisjes, buren en familieleden. Het machteloos moeten toekijken maakt dat hij zich nog altijd schuldig voelt. Zelf overleefde Awat een bombardement dicht bij huis, maar verloor daarbij zijn beste vriend. Het beeld van een tank die over een lichaam rijdt, staat in zijn geheugen gegrift. De gruwelijkheden van de oorlog gingen niet alleen zijn jonge geest, maar gaan ook nu nog zijn volwassen begrip te boven.
Het zijn een tweetal voorbeelden van portretten uit het boek Ooggetuigen, maar ook de verhalen van de Rotterdamse Iet Heetman – van Riel en het echtpaar Oosterling, van een anonieme getuige uit Bukavu in de Democratische Republiek Kongo, van Reza Rahimy uit Iran en van Islam Bashirov uit Tsjetsjenië maken duidelijk wat oorlog met een mens doet. De op DVD bijgeleverde documentaire is een belangrijke aanvulling op de tekst, vooral omdat deze de emotie op het gezicht van de verteller toont, de klank en intonatie van zijn of haar stem laat horen, maar ook een blik biedt op het gebied waar de verschrikkingen hebben plaatsgevonden, of muziek laat klinken die de overlevende laat terugdenken aan zijn of haar persoonlijk inferno.
Door de ervaringen van oude en nieuwe Rotterdammers op te nemen in één project, roept Ooggetuigen de lezer op over grenzen heen te kijken, over de grenzen van Rotterdam, over de grenzen van Nederland en Europa, en over de grenzen van eigen vooroordelen. Dat is een grote verdienste van het boek en de documentaire: oorlog is tenslotte afschuwelijk om mee te maken, waar ter wereld je ook woont.
Smaakvol uitgegeven
Het boek Ooggetuigen – Oude en nieuwe Rotterdammers is buitengewoon smaakvol uitgegeven, in een oblong formaat, met prachtige portretfoto’s van Carel van Hees. Daarnaast zijn er vele opnamen in terug te vinden van de Brandgrensherdenking in 2007.
Titel: Ooggetuigen – Oude en nieuwe Rotterdammers (2008).
Auteurs: voor de tekst Tina Rahimy, voor de documentaire Debbie Kleijn.
ISBN: 9789081241632.
Uitgever: Trichis Publishing.
Prijs: hardcover € 24,95, met meegeleverde documentaire op DVD.
Aantal pagina’s: 84.
Elk jaar op 14 mei herdenken Rotterdammers het helse bombardement, dat vele levens kostte en de binnenstad verwoestte. In het boek en de documentaire Ooggetuigen vertellen de overlevenden hun verhaal over dit bombardement en het vergeten bombardement op Bospolder-Tussendijken op 31 maart 1943. Maar in Rotterdam wonen inmiddels veel meer overlevenden van een bombardement. Onder de nieuwe Rotterdammers zijn er velen, die in hun land van herkomst langdurig oorlogssituaties hebben meegemaakt, landen als Kongo, Iran, Irak en Tsjetsjenië.
Als de bommen vallen
Als de bommen vallen is er geen tijd om angst te voelen, maar volg je als vanzelf je overlevingsinstinct. Hard hollen of schuilen, in een kelder of onder een trap, en hopelijk kun je zo aan de dood ontsnappen. De doden vallen niet alleen door rondvliegend metaal, maar ook door luchtdruk. De ontstane tornado’s tillen mensen op, laten ze exploderen of kwakken ze ergens tegen het wegdek of een muur en eisen zo hun tol.
Hoe het is als de bommen vallen, is een veelzijdige ervaring. De term ‘ooggetuigen’ doet die eigenlijk tekort: veel getuigen in het boek en de documentaire spreken over wat ze gezien hebben, gehoord, geroken en gevoeld. Vaak blijven bepaalde zintuiglijke sensaties een leven lang bij. Aad van der Struijs overleefde als jochie door toeval het bombardement op de Rotterdamse wijk Bospolder-Tussendijken in 1943, een fout van de geallieerden. Hij blijft nog altijd uit de buurt van brandende huizen. De geur van knisperend hout is dezelfde geur die hij als kind heeft ingeademd. De doffe klappen, het gieren, knallen en ploffen, hij kan het nog altijd navoelen. En na de bommen de doodse stilte, de stilte die wel uren leek, en daarna het gillen, het gillen om hulp, het in doodsnood kermen van mensen om hem heen.
Voor Van der Struijs ging het om een eenmalig bombardement, maar wat gebeurt er met je als oorlog een langdurige ervaring wordt? Awat Rahim Kader, in 1982 in Irak geboren, weet niet beter of zijn land was in oorlog verwikkeld: met Iran, met Koerdistan, met Koeweit, met Amerika, en de Koerden onderling. Zijn jeugd is gekenmerkt door verlies, angst en beschutting zoeken in schuilplaatsen. Hij is als kind gedwongen getuige geweest van martelingen en verkrachtingen van vrouwen en meisjes, buren en familieleden. Het machteloos moeten toekijken maakt dat hij zich nog altijd schuldig voelt. Zelf overleefde Awat een bombardement dicht bij huis, maar verloor daarbij zijn beste vriend. Het beeld van een tank die over een lichaam rijdt, staat in zijn geheugen gegrift. De gruwelijkheden van de oorlog gingen niet alleen zijn jonge geest, maar gaan ook nu nog zijn volwassen begrip te boven.
Het zijn een tweetal voorbeelden van portretten uit het boek Ooggetuigen, maar ook de verhalen van de Rotterdamse Iet Heetman – van Riel en het echtpaar Oosterling, van een anonieme getuige uit Bukavu in de Democratische Republiek Kongo, van Reza Rahimy uit Iran en van Islam Bashirov uit Tsjetsjenië maken duidelijk wat oorlog met een mens doet. De op DVD bijgeleverde documentaire is een belangrijke aanvulling op de tekst, vooral omdat deze de emotie op het gezicht van de verteller toont, de klank en intonatie van zijn of haar stem laat horen, maar ook een blik biedt op het gebied waar de verschrikkingen hebben plaatsgevonden, of muziek laat klinken die de overlevende laat terugdenken aan zijn of haar persoonlijk inferno.
Door de ervaringen van oude en nieuwe Rotterdammers op te nemen in één project, roept Ooggetuigen de lezer op over grenzen heen te kijken, over de grenzen van Rotterdam, over de grenzen van Nederland en Europa, en over de grenzen van eigen vooroordelen. Dat is een grote verdienste van het boek en de documentaire: oorlog is tenslotte afschuwelijk om mee te maken, waar ter wereld je ook woont.
Smaakvol uitgegeven
Het boek Ooggetuigen – Oude en nieuwe Rotterdammers is buitengewoon smaakvol uitgegeven, in een oblong formaat, met prachtige portretfoto’s van Carel van Hees. Daarnaast zijn er vele opnamen in terug te vinden van de Brandgrensherdenking in 2007.
Titel: Ooggetuigen – Oude en nieuwe Rotterdammers (2008).
Auteurs: voor de tekst Tina Rahimy, voor de documentaire Debbie Kleijn.
ISBN: 9789081241632.
Uitgever: Trichis Publishing.
Prijs: hardcover € 24,95, met meegeleverde documentaire op DVD.
Aantal pagina’s: 84.
Irak 
Nederland