EINDELIJK TV-AANDACHT VOOR SLAVERNIJ
Geplaatst op
18 september 2011
door
Lucia Hogervorst
De NTR start vanaf zondag 18 september met 5-delige geschiedenisserie over slavenhandel en slavernij.
Slavenmeester en slaaf in West-Indië.
‘Eindelijk aandacht voor slavenhandel en slavernij’ stelt Roué Verveer, een van de twee presentatoren van de nieuwe geschiedenisserie van de NTR. Het gaat om een 5-delig programma, en ook nog een 5-delige versie voor de jeugd. Zoveel aandacht voor dit thema via het medium televisie is inderdaad nog niet eerder vertoond, maar biedt wel de kans een breed publiek te bereiken. Vanwaar ineens deze focus op dit vaak verzwegen onderdeel van onze geschiedenis?
De NTR bracht vorig jaar de serie De Oorlog op het scherm en sloot daarmee aan bij het 65-jarig jubileum van het einde van de Tweede Wereldoorlog. Het bleek een succes: de serie trok zo’n 900.000 kijkers. Dat smaakte naar meer. De NTR afficheert De slavernij dan ook nadrukkelijk als opvolger van De Oorlog. Eindredacteur Carla Boos: “We kwamen op het idee toen de Commissie Van Oostrom de slavernij in de canon van de vaderlandse geschiedenis plaatste.” Het is volgens Boos een groot onderwerp waar Nederlanders maar weinig van weten. Dat heeft ook te maken met het beschikbare bronnenmateriaal. Boos: “Over de oorlog zijn ook ongelooflijk veel bronnen, er is bewegend archief, er zijn ooggetuigen.” Dat ligt bij slavernij veel lastiger: de slaven zelf hebben geen geschreven bronnen nagelaten zoals bijvoorbeeld dagboeken of brieven. Het verhaal van de slavenhalers en - handelaars is juist weer enorm goed gedocumenteerd. Boos: “Van seconde tot seconde. Ze schreven alles op. Van het leven van de slaven weten we weinig. Er zijn weinig authentieke zwarte bronnen.” Het gebrek aan bronnen compenseert het programma door historische locaties in beeld te brengen, dat brengt de kijker dichter bij de geschiedenis.
De slavernij belicht het Nederlandse aandeel in de slavenhandel en vertelt over de Nederlandse slavenplantages in de Surinaamse kolonie, vanaf de zeventiende eeuw tot de wet op de afschaffing van de slavernij in 1863, waarvoor koning Willem III zijn handtekening zette. Maar de serie gaat ook de grens over: het eerste deel gaat onder meer over blanke christenslaven die van de 16e tot de 18e eeuw door Arabieren werden ontvoerd. Dat is bewust gedaan: “We hebben de christenslaven erbij gehaald om te laten zien dat slavernij van alle tijden is, van Grieken, Romeinen, Arabieren, Afrikanen en Europeanen. Daarom beginnen we de eerste aflevering met een politie-inval in de Rotterdamse haven, waar een groep havenslaven wordt bevrijd.” Het laatste deel van de serie gaat over de afschaffing en de nasleep van slavernij.
De serie wordt gepresenteerd door stand-up comedian en cabaretier Roué Verveer, die van Surinaamse afkomst is, en door presentatrice Daphne Bunskoek. Carla Boos over haar keuze voor deze presentatoren: “Dit is een verhaal van zwarten en blanken, dus we wilden een zwarte en een witte presentator. Pas later hebben we bedacht om ze een eigen pad te laten volgen.” Verveer benadert de geschiedenis op een persoonlijke manier. Een zoektocht langs voormalige plantages en speurwerk door het familiearchief in zijn geboorteland Suriname brengen hem terug naar Afrika. Daar ontmoet hij uiteindelijk afstammelingen van zijn voorouders. Bunskoek bezoekt historische plekken en gaat in gesprek met wetenschappers en nakomelingen van slaven.
Een van de deskundigen met wie Bunskoek in gesprek gaat is Cynthia McLeod, schrijfster van meerdere, uitvoerig gedocumenteerde historische romans die zich afspelen in Suriname. In 1987 publiceerde ze haar bestseller Hoe duur was de suiker? over het leven op een suikerrietplantage. McLeod is nuchter over het slavernijverleden: van herstelbetalingen voor de geleden schade wil ze niets weten. “Je kunt ingrijpende gebeurtenissen uit het verleden nooit terugdraaien. Maar ik vind dat Suriname daar een dikke streep onder moet zetten. Waarom moeten we nu nog die rol van slachtoffer aannemen?” En bovendien, zo stelt ze: “Als er geen slavernij was geweest, zaten we nu met z’n allen nog in Afrika. Daar zijn echt niet zoveel kansen om tot ontwikkeling te komen als in Suriname.”
Kijken dus naar De Slavernij, op zondagavond op Nederland 2, 20.15 – 21.10 uur, en naar De slavernij junior, op zondagavond op Nederland 3, 18.15 – 18.45 uur.
Meer weten? Lees ook de artikelen Elke slaaf moest de overkant halen en Anton de Kom, de Multatuli van Suriname op geschiedenis.nl.
NB Dit artikel baseert zich voor wat betreft de geciteerde uitspraken op het het artikel 'Na de oorlog nu aandacht voor slavernij' in het NRC Handelsblad van 15 september jongstleden en op het artikel 'De slavernij - Koloniale erfenis' uit VPRO-gids nr. 38/2011.
‘Eindelijk aandacht voor slavenhandel en slavernij’ stelt Roué Verveer, een van de twee presentatoren van de nieuwe geschiedenisserie van de NTR. Het gaat om een 5-delig programma, en ook nog een 5-delige versie voor de jeugd. Zoveel aandacht voor dit thema via het medium televisie is inderdaad nog niet eerder vertoond, maar biedt wel de kans een breed publiek te bereiken. Vanwaar ineens deze focus op dit vaak verzwegen onderdeel van onze geschiedenis?
De NTR bracht vorig jaar de serie De Oorlog op het scherm en sloot daarmee aan bij het 65-jarig jubileum van het einde van de Tweede Wereldoorlog. Het bleek een succes: de serie trok zo’n 900.000 kijkers. Dat smaakte naar meer. De NTR afficheert De slavernij dan ook nadrukkelijk als opvolger van De Oorlog. Eindredacteur Carla Boos: “We kwamen op het idee toen de Commissie Van Oostrom de slavernij in de canon van de vaderlandse geschiedenis plaatste.” Het is volgens Boos een groot onderwerp waar Nederlanders maar weinig van weten. Dat heeft ook te maken met het beschikbare bronnenmateriaal. Boos: “Over de oorlog zijn ook ongelooflijk veel bronnen, er is bewegend archief, er zijn ooggetuigen.” Dat ligt bij slavernij veel lastiger: de slaven zelf hebben geen geschreven bronnen nagelaten zoals bijvoorbeeld dagboeken of brieven. Het verhaal van de slavenhalers en - handelaars is juist weer enorm goed gedocumenteerd. Boos: “Van seconde tot seconde. Ze schreven alles op. Van het leven van de slaven weten we weinig. Er zijn weinig authentieke zwarte bronnen.” Het gebrek aan bronnen compenseert het programma door historische locaties in beeld te brengen, dat brengt de kijker dichter bij de geschiedenis.
De slavernij belicht het Nederlandse aandeel in de slavenhandel en vertelt over de Nederlandse slavenplantages in de Surinaamse kolonie, vanaf de zeventiende eeuw tot de wet op de afschaffing van de slavernij in 1863, waarvoor koning Willem III zijn handtekening zette. Maar de serie gaat ook de grens over: het eerste deel gaat onder meer over blanke christenslaven die van de 16e tot de 18e eeuw door Arabieren werden ontvoerd. Dat is bewust gedaan: “We hebben de christenslaven erbij gehaald om te laten zien dat slavernij van alle tijden is, van Grieken, Romeinen, Arabieren, Afrikanen en Europeanen. Daarom beginnen we de eerste aflevering met een politie-inval in de Rotterdamse haven, waar een groep havenslaven wordt bevrijd.” Het laatste deel van de serie gaat over de afschaffing en de nasleep van slavernij.
De serie wordt gepresenteerd door stand-up comedian en cabaretier Roué Verveer, die van Surinaamse afkomst is, en door presentatrice Daphne Bunskoek. Carla Boos over haar keuze voor deze presentatoren: “Dit is een verhaal van zwarten en blanken, dus we wilden een zwarte en een witte presentator. Pas later hebben we bedacht om ze een eigen pad te laten volgen.” Verveer benadert de geschiedenis op een persoonlijke manier. Een zoektocht langs voormalige plantages en speurwerk door het familiearchief in zijn geboorteland Suriname brengen hem terug naar Afrika. Daar ontmoet hij uiteindelijk afstammelingen van zijn voorouders. Bunskoek bezoekt historische plekken en gaat in gesprek met wetenschappers en nakomelingen van slaven.
Een van de deskundigen met wie Bunskoek in gesprek gaat is Cynthia McLeod, schrijfster van meerdere, uitvoerig gedocumenteerde historische romans die zich afspelen in Suriname. In 1987 publiceerde ze haar bestseller Hoe duur was de suiker? over het leven op een suikerrietplantage. McLeod is nuchter over het slavernijverleden: van herstelbetalingen voor de geleden schade wil ze niets weten. “Je kunt ingrijpende gebeurtenissen uit het verleden nooit terugdraaien. Maar ik vind dat Suriname daar een dikke streep onder moet zetten. Waarom moeten we nu nog die rol van slachtoffer aannemen?” En bovendien, zo stelt ze: “Als er geen slavernij was geweest, zaten we nu met z’n allen nog in Afrika. Daar zijn echt niet zoveel kansen om tot ontwikkeling te komen als in Suriname.”
Kijken dus naar De Slavernij, op zondagavond op Nederland 2, 20.15 – 21.10 uur, en naar De slavernij junior, op zondagavond op Nederland 3, 18.15 – 18.45 uur.
Meer weten? Lees ook de artikelen Elke slaaf moest de overkant halen en Anton de Kom, de Multatuli van Suriname op geschiedenis.nl.
NB Dit artikel baseert zich voor wat betreft de geciteerde uitspraken op het het artikel 'Na de oorlog nu aandacht voor slavernij' in het NRC Handelsblad van 15 september jongstleden en op het artikel 'De slavernij - Koloniale erfenis' uit VPRO-gids nr. 38/2011.