Geschiedenis.nl

"Glans en Geluk"  toont de ornamentiek van islamitische kunst in de periode van 900 tot 1900. De catalogus laat onder meer foto’s zien van voorwerpen die met alle facetten van het leven binnen de Islam te maken hebben, zoals eten en drinken, muziek, kalligrafie en bloemen en planten. De voorwerpen komen uit onder andere Irak, Iran, India, Marokko en Egypte. Het boek opent met de geïllumineerde (prachtig versierde) eerste soera van de Koran, de Soerat al-Fatiha. 

"Glans en Geluk" bevat hoofdstukken over onder meer de kunstgeschiedenis van de islamitische wereld, religie, geometrie en arabesken (decoratieve vormen). De vraag wordt ook gesteld wat islamitische kunst is en er wordt een (korte) chronologie van de islamitische kunst gegeven:

– pre-islamitische en laat antieke periode;
– de vroege islam (622-1050);
– de klassieke periode (1050-1258/1258-1450);
– periode van de drie grote rijken (1450-1800);
– modernisme (1800 en later).

Verschillende mensen vertellen hoe objecten uit de islamitische kunst inspiratiebronnen zijn geweest voor het schrijven van muziek, verhalen of recepten. Naema Tahir koos drie flesjes uit India, afkomstig uit het voormalige Mogol-rijk in Zuid-Azië (18e eeuw). Ze schrijft dat de figuren die erop afgebeeld zijn "en profil" zijn geschilderd, waarbij ze moet denken aan Rembrandt van Rijn. Kiezelaardewerk, een prachtige vorm van aardewerk, verleidt mensen met een passie voor koken tot het uitproberen van voornamelijk traditionele recepten. Onder andere de plankciter stimuleert het componeren van een muziekstuk. 

Uiteraard ontbreekt een hoofdstuk over religie en kunst niet. Het geloof heeft een grote invloed op de kunst. De verhalen uit de Koran zijn een inspiratiebron voor miniaturen in religieuze geschriften. Verzen uit de Koran worden als kunstuiting op voorwerpen aangebracht. Heel mooi is de moskeelamp waarbij op de hals een deel van het Lichtvers uit de Koran (soera 24.35) is verwerkt.  Geometrie, zoals in bijvoorbeeld tegelvelden, is kenmerkend voor de islamitische kunst. Een mooi voorbeeld is de wandplaat uit Egypte  van marmer en parelmoer met sterpatroon, waarschijnlijk afkomstig uit een moskee of religieuze hogeschool in Caïro (1350-1500). 

"Glans en Geluk" geeft een overtuigend beeld van een wereld van schoonheid. Wie na het lezen van de catalogus de tentoonstelling wil zien kan tot en met 3 maart 2019 naar het Gemeentemuseum Den Haag.

Glans en Geluk. Kunst uit de Wereld van de Islam.
Charlotte Huygens/Luitgard Mols e.a.
Waanders Uitgevers, Zwolle, 2018.
ISBN 9789462621947 (Nederlands/ Engels)
€ 24,95 (na de tentoonstelling € 27,50)

Inleiding door Benno Tempel, directeur Gemeentemuseum bij de opening van de tentoonstelling (YouTube).