Geschiedenis.nl

Op 8 juli 2008 (rond - of misschien zelfs tijdens – de komkommertijd van 2008) schreven Geert Wilders en zijn PVV-collega Martin Bosma in de NRC en in de Belgische krant ‘De Morgen’ een artikel onder de titel ‘Vlaanderen en Nederland, wij horen bij elkaar’ waarin zij pleiten voor het samengaan van Vlaanderen en Nederland. Het was een op de geschiedenis geënt artikel, waarin achtereenvolgens aan bod kwamen: het begin van de ‘Tachtigjarige Oorlog’ in Oosterweel (nabij Antwerpen), de onthoofding van Egmont en Hoorne in Brussel, de door Willem van Oranje verafschuwde ‘amputatie’ van de Zuidelijke Nederlanden door de Unie van Atrecht en de Unie van Utrecht, de oprichting van het ‘gedrocht België’ in 1830 door ‘buitenlandse diplomaten’, België als ‘product van de elite’, de Vlaamse soldaten die tijdens de Eerste Wereldoorlog sneuvelden vanwege niet begrepen Franse bevelen, en een stevige lofzang op het samengaan ten koste van de Europese Unie.  Het artikel hieronder is een reactie op Wilders en diens kijk op de geschiedenis in de vorm van een open brief.
De bijdrage van Wilders en Bosma.

‘Ik verafschuw wat u zegt, maar ik zal uw recht om het te zeggen met mijn leven verdedigen’. Dit citaat wordt aan Voltaire toegeschreven. Ik zou het graag op jou van toepassing verklaren. Je historisch gemotiveerde artikel over de hereniging van Vlaanderen en Nederland in de Nederlandse ‘NRC’ en de Belgische ‘De Morgen’, is echter zo’n flauwekul dat ik daarover twijfel.

De helft van je artikel beslaat een opsomming van wapenfeiten uit de periode van de Nederlandse Opstand. Daarbij wek je de indruk dat dit gebied toen al zo’n beetje één en ondeelbaar was. Niets is minder waar. Het gebied dat tegenwoordig ruwweg België, Nederland en Luxemburg  omvat, bestond ten tijde van de Opstand nog maar zeer kort. Pas in 1543 wist Karel V door de verovering van Gelre ‘de Nederlanden’ onder zijn heerschappij te brengen. Het enige dat het uitgestrekte gebied bond, was de ‘personele unie’ onder Karel V. Het volk had hierin niets in te brengen. Jij verwijst dus naar een gemeenschappelijk verleden dat alleen tot stand kwam door de dwingelandij en machtswellust van een vorst. Als je dat wil, van mij mag je. Maar zeg dat dan ook en verdraai niet de feiten.

Inderdaad beschouwde Oranje de feitelijke deling door de Unie van Atrecht en de Unie van Utrecht als een persoonlijke nederlaag. Maar de belangrijkste Vlaamse steden waren wel toegetreden tot de Unie van Utrecht. In tegenstelling tot wat jij beweert, aarzelde Oranje met zijn adhesiebetuiging omdat hij ook graag het zuidelijke gedeelte in het huidige Wallonië en Frankrijk erbij had gehad. Als jij in de voetsporen van Willem de Zwijger wil treden, pleit je dus voor een verenigd België en Nederland. Van mij mag je. Maar zeg dat dan, en verdraai niet de feiten.

De Pacificatiehal in het stadhuis van Gent. Hier werd in 1576 de Pacificatie van Gent getekend.

Jij noemt hem trouwens ‘Willem de Zwijger’. Mooie bijnaam, zeker blijven gebruiken. Maar in plaats daarvan had je ‘m ook Willem van Oranje mogen noemen, naar zijn belangrijkste prinsentitel van het prinsdom Orange in Zuid-Frankrijk. Ook herenigen neem ik aan? En Hoorne had je ook Montmorency kunnen noemen, de meer gangbare naam onder historici. Montmorency ligt bij Parijs. Erbij trekken dus? Of dat ik daar niet eerder aan heb gedacht: Willem was ook nog graaf van Nassau en zelfs van Katzenelnbogen, beiden in het Rijnland. Bijvoegen maar? Dat begint al aardig op de door jou zo verfoeide Europese Unie te lijken. Je trekt historische parallellen. Van mij mag je, geen probleem. Maar wees dan wel consequent en verdraai niet de feiten.

Je zegt overigens niets over het prinsbisdom Luik. Grote delen van België en de Nederlandse provincie Limburg behoorden tot dit gebied. Het prinsbisdom speelde geen enkele rol in de Nederlandse Opstand. Op basis van welke door jou genoemde historische banden zou dit gebied dan toch met die herenigde Nederlanden moeten samengaan?

Je maakt in je artikel een sprong naar 1830, en ik spring even mee. Je noemt de afscheiding van ‘het gedrocht België’ een historische blunder, verzonnen door buitenlandse diplomaten. Maar goed dat je politicus bent geworden, en geen historicus. De Belgische Opstandelingen hebben namelijk moeten praten als brugman om een onafhankelijk België te mógen oprichten van de grootmachten. Engeland had een hekel aan allerlei opstandig gespuis, n’importe waar ze ook tegen in opstand kwamen. Hooguit bezag het de gedeelde Nederlanden positief vanwege de concurrentie in de handel. Frankrijk wilde op zijn minst een deel van België inpalmen, Pruisen en Rusland zagen liever een verenigd Nederland als buffer tegen Frankrijk. Dat België toch werd gesticht, kwam omdat geen enkele grootmacht er een Europese oorlog voor over had. Over de eenheid van België na de omwenteling valt veel te zeggen. Jouw visie van België als ‘product van de elite’ raakt echter kant noch wal omdat je de massa van brave katholieken uitsluit. De rooms-katholieke clerus was namelijk allerminst ingenomen met de protestantse Willem I, en juist het samengaan van de katholieken en de elite van liberalen maakte de Omwenteling mogelijk. Als er al blunders zijn begaan, zijn die vooral te zoeken bij de rigide opstelling van Willem I zelf. Het verzet tegen zijn taalpolitiek was in het zuiden vrij algemeen. Bijvoorbeeld in de toen nog ongedeelde provincie Limburg (jouw en mijn provincie overigens) sprak men veel Frans. In je eigen Venloos dialect zitten ontelbare Franse woorden die daaraan nog herinneren.

Je surft verder naar de Eerste Wereldoorlog. Vreemd dat je juist die oorlog als voorbeeld neemt in een artikel dat over een hereniging gaat. De Eerste Wereldoorlog zit niet in het Nederlandse collectieve geheugen. Dat is juist een groot verschil tussen beide landen. Je bemoeit je vervolgens met zaken die je niet aangaan, en waar je bovendien geen verstand van hebt. De discussie over die oorlog is in België nog steeds zeer actueel, en met name in de taalstrijd wordt ze telkens weer gevoerd. Daar heb jij waarschijnlijk ook je plattitude van de Vlaamse soldaat die sneuvelde vanwege de Franse bevelen vandaan. Dat is een mythe die door de Vlaamse historica Sophie de Schaepdrijver al jaren geleden is ontmaskerd. De mythe doet onrecht aan de gruwelijke dood die velen in de modder van de westhoek stierven. En jij voegt je klakkeloos in die zienswijze. Door met name dit punt schurk je vervaarlijk dicht aan tegen het Vlaamse rechts extremisme. Voor mij is het al van den beginne duidelijk dat je een rechts extremist bent. Maar nu lijk je daar zelf ook voor uit te komen. Van mij mag je, ik gun het je. Maar zeg dat dan, en verdraai niet de feiten.

De historie is een rafelig gobelin, in mist gehuld. Een hereniging op historische gronden, sluit het Franstalige gedeelte automatisch in. En andere delen weer uit. Zo werkt dat nu eenmaal. Nuance is het kenmerk van de historicus. Jij bent een verklaard tegenstander van de nuance. Van mij mag je, maar bemoei je dan niet met geschiedenis.

Je toetert je lofzang op de hereniging nog even verder, en gaat compleet voorbij aan het feit dat alleen een verwaarloosbare minderheid van Vlaamse rechts extremisten dit soort ideeën koestert. Zelfs die-hard separatisten willen geen eenheid met Nederland. Ze staan een onafhankelijk Vlaanderen in een sterke Europese Unie voor. En dat laatste wil jij weer niet.
In het beste geval gaat de zinsnede op die ik laatst ergens las: ‘Nederland houdt van de Vlamingen, maar respecteert ze niet. Vlamingen respecteren de Nederlanders, maar ze houden niet van ze’. Niet echt een stevig uitgangspunt voor een hereniging lijkt mij. Om de al dan niet vermeende arrogantie van de ‘Hollanders’ staat geen enkele Vlaming te springen.

De pastoor van Venlo schreef in de woelige augustusdagen van 1830 in zijn dagboek: ‘on voulait du repos’, men wil rust. Misschien slaan die wijze woorden van je historische stadsgenoot wel op jou.

Hugo Luijten is docent geschiedenis aan de Fontys Lerarenopleiding Tilburg