DIEDERIK VAN VLEUTEN RASVERTELLER IN DAAR WERD WAT GROOTS VERRICHT
Geplaatst op
6 april 2011
door
Lucia Hogervorst
Met een persoonlijke verhaal voert cabaretier Diederik van Vleuten ons terug naar Nederlands-Indië.
Scènefoto uit 'Daar werd wat groots verricht', foto: Klaas Koppe.
Een grote kaart van Nederlands-Indië, een tafeltje met een radio,een piano en een kist vol herinneringen, dat zijn de ingrediënten waarmee Diederik van Vleuten sinds najaar 2010 op de planken staat in 'Daar werd wat groots verricht'. De memoires en oude foto’s van zijn oom Jan vormen de basis voor deze sublieme voorstelling, waarin de cabaretier persoonlijke belevenissen verweeft met de bredere context van de Nederlandse koloniale geschiedenis.
Van Vleuten waarschuwt het publiek maar alvast aan het begin van de voorstelling: het gaat de hele avond over oom Jan. En over Indië. En niks gamelan- of krontjonmuziek. Maar die muziek is ook helemaal niet nodig voor het verhaal dat Van Vleuten vertelt. Het verhaal van oom Jan, een ‘Volstrekt Onbekende Nederlander’, die aanvankelijk niet verder lijkt te komen dan twaalf ambachten en dertien ongelukken in Nederland, maar helemaal zijn draai vindt in Nederlands-Indië, zijn geboorteland. Jan maakt er precies de bloeitijd van de Nederlandse ondernemingen mee en ontmoet er zijn vrouw Aukje. Vanwege de grote afstanden en het grote aantal Nederlandse werknemers wordt zij als onderwijzeres aangesteld op het schooltje bij zijn onderneming. Jan haalt haar op van het station, en het is liefde op het eerste gezicht. Het stel trouwt en samen doorstaan ze zware tijden, de Jappenkampen tijdens de oorlog in Indië, de repatriëring en de moeilijke jaren daarna in Nederland.
Diederik van Vleuten toont zich een rasverteller, met veel gevoel voor ironie over de koloniale verhoudingen van toen, en tegelijkertijd empathie met de Nederlanders die destijds aan het roer stonden in de kolonie. Hij legt verrassende en sarcastische verbanden tussen heden en verleden: de Javabode is ‘de krant voor wakker Batavia’, en Max Havelaar is niet het boek van Multatuli, maar ‘u weet wel, die musical van Jos Brink’. Tussen de slogan van Japan in de vooroorlogse jaren ‘Azië voor de Aziaten’ en de beweging van Rita Verdonk ‘Trots op Nederland’ trekt hij een duidelijke parallel. Ook de stand van het huidige onderwijs in Nederland komt aan bod, wanneer oom Jan als kind voor goed onderwijs naar Nederland wordt gestuurd: ‘Jaaaah, dat kon toen nog, voor goed onderwijs naar Nederland!’.
Daar werd wat groots verricht zit knap in elkaar. Het is zowel documentaire als biografie, zowel theater als cabaret, het is emotie, nuchter vaststellen, het is alles ineen. Het persoonlijke verhaal gevat in de bredere context van de geschiedenis is een trend die al langer bestaat en veel waardering ondervindt, denk maar aan het succes van het boek Het Pauperparadijs van Suzanna Jansen. Binnen het theater is het een nieuw fenomeen, en Van Vleuten toont zich meteen een virtuoos. Juist het persoonlijke element spreekt aan, want iedereen heeft wel een – ver – familielid met een Indisch verleden, en daarmee is het verhaal van oom Jan heel herkenbaar. Maar de bredere context van de koloniale geschiedenis maakt het geen gemakkelijk verhaal. Gelukkig weet Diederik van Vleuten steeds even lucht te scheppen met een ontroerend lied aan de piano, een verhaal bij een uitvergrote foto of met een kwinkslag over een familielid dat bij het ministerie van Oorlog werkte en altijd de telefoon opnam met de woorden 'Oorlog, wat kan ik voor u doen?'. Jammer dat de cabaretier af en toe gebruik maakt van regelrechte flauwiteiten, bijvoorbeeld wanneer hij vertelt over een half-Surinaamse jongen en vervolgt ‘Ja, het was natuurlijk wel een héle jongen’. Ik vind het afbreuk doen aan zijn meesterlijk verteld verhaal. Hij trekt er terecht volle zalen mee. Sterker nog: de belangstelling is zo groot, dat de voorstellingen van dit jaar in 2012 hernomen worden met een extra tournee. Ook de jury van de VSCD Cabaretprijzen heeft haar waardering laten blijken voor Daar werd wat groots verricht: Van Vleuten is genomineerd voor de Poelifinario 2011, de prestigieuze cabaretprijs!
Gezien: 2 april 2011, Isalatheater, Capelle aan den IJssel.
Ook zien? De voorstellingen lopen nog door tot en met mei 2011, daarna volgt een extra toernee in 2012, zie voor meer informatie www.diederikvanvleuten.nl.
Meer lezen over Nederlands-Indië.
Een grote kaart van Nederlands-Indië, een tafeltje met een radio,een piano en een kist vol herinneringen, dat zijn de ingrediënten waarmee Diederik van Vleuten sinds najaar 2010 op de planken staat in 'Daar werd wat groots verricht'. De memoires en oude foto’s van zijn oom Jan vormen de basis voor deze sublieme voorstelling, waarin de cabaretier persoonlijke belevenissen verweeft met de bredere context van de Nederlandse koloniale geschiedenis.
Van Vleuten waarschuwt het publiek maar alvast aan het begin van de voorstelling: het gaat de hele avond over oom Jan. En over Indië. En niks gamelan- of krontjonmuziek. Maar die muziek is ook helemaal niet nodig voor het verhaal dat Van Vleuten vertelt. Het verhaal van oom Jan, een ‘Volstrekt Onbekende Nederlander’, die aanvankelijk niet verder lijkt te komen dan twaalf ambachten en dertien ongelukken in Nederland, maar helemaal zijn draai vindt in Nederlands-Indië, zijn geboorteland. Jan maakt er precies de bloeitijd van de Nederlandse ondernemingen mee en ontmoet er zijn vrouw Aukje. Vanwege de grote afstanden en het grote aantal Nederlandse werknemers wordt zij als onderwijzeres aangesteld op het schooltje bij zijn onderneming. Jan haalt haar op van het station, en het is liefde op het eerste gezicht. Het stel trouwt en samen doorstaan ze zware tijden, de Jappenkampen tijdens de oorlog in Indië, de repatriëring en de moeilijke jaren daarna in Nederland.
Diederik van Vleuten toont zich een rasverteller, met veel gevoel voor ironie over de koloniale verhoudingen van toen, en tegelijkertijd empathie met de Nederlanders die destijds aan het roer stonden in de kolonie. Hij legt verrassende en sarcastische verbanden tussen heden en verleden: de Javabode is ‘de krant voor wakker Batavia’, en Max Havelaar is niet het boek van Multatuli, maar ‘u weet wel, die musical van Jos Brink’. Tussen de slogan van Japan in de vooroorlogse jaren ‘Azië voor de Aziaten’ en de beweging van Rita Verdonk ‘Trots op Nederland’ trekt hij een duidelijke parallel. Ook de stand van het huidige onderwijs in Nederland komt aan bod, wanneer oom Jan als kind voor goed onderwijs naar Nederland wordt gestuurd: ‘Jaaaah, dat kon toen nog, voor goed onderwijs naar Nederland!’.
Daar werd wat groots verricht zit knap in elkaar. Het is zowel documentaire als biografie, zowel theater als cabaret, het is emotie, nuchter vaststellen, het is alles ineen. Het persoonlijke verhaal gevat in de bredere context van de geschiedenis is een trend die al langer bestaat en veel waardering ondervindt, denk maar aan het succes van het boek Het Pauperparadijs van Suzanna Jansen. Binnen het theater is het een nieuw fenomeen, en Van Vleuten toont zich meteen een virtuoos. Juist het persoonlijke element spreekt aan, want iedereen heeft wel een – ver – familielid met een Indisch verleden, en daarmee is het verhaal van oom Jan heel herkenbaar. Maar de bredere context van de koloniale geschiedenis maakt het geen gemakkelijk verhaal. Gelukkig weet Diederik van Vleuten steeds even lucht te scheppen met een ontroerend lied aan de piano, een verhaal bij een uitvergrote foto of met een kwinkslag over een familielid dat bij het ministerie van Oorlog werkte en altijd de telefoon opnam met de woorden 'Oorlog, wat kan ik voor u doen?'. Jammer dat de cabaretier af en toe gebruik maakt van regelrechte flauwiteiten, bijvoorbeeld wanneer hij vertelt over een half-Surinaamse jongen en vervolgt ‘Ja, het was natuurlijk wel een héle jongen’. Ik vind het afbreuk doen aan zijn meesterlijk verteld verhaal. Hij trekt er terecht volle zalen mee. Sterker nog: de belangstelling is zo groot, dat de voorstellingen van dit jaar in 2012 hernomen worden met een extra tournee. Ook de jury van de VSCD Cabaretprijzen heeft haar waardering laten blijken voor Daar werd wat groots verricht: Van Vleuten is genomineerd voor de Poelifinario 2011, de prestigieuze cabaretprijs!
Gezien: 2 april 2011, Isalatheater, Capelle aan den IJssel.
Ook zien? De voorstellingen lopen nog door tot en met mei 2011, daarna volgt een extra toernee in 2012, zie voor meer informatie www.diederikvanvleuten.nl.
Meer lezen over Nederlands-Indië.