UNIEK ROMEINS MES GEVONDEN
Geplaatst op
22 juni 2006
In Woerden is bij opgravingen een bijzonder bronzen handvat van een Romeins mes ontdekt, in de vorm van een asperge. Het is het eerste Romeinse aspergemes dat in Nederland bekend is.
In Woerden is bij opgravingen in de binnenstad een bijzonder bronzen handvat van een Romeins mes ontdekt, in de vorm van een asperge. Het is het eerste Romeinse aspergemes dat in Nederland bekend is. Eigenlijk is het mes al een tijdje geleden gevonden, maar de vorm is in het veld niet direct herkend als die van een asperge. Pas bij de wetenschappelijke uitwerking door de metaalspecialist bleek het te gaan om een unieke vondst.
Het aspergemes is ontdekt bij één van de grootschalige opgravingen van ADC ArcheoProjecten, die in de binnenstad van Woerden in het kader van het nieuwbouwproject Hoochwoert hebben plaatsgevonden. In samenwerking met de gemeente Woerden realiseert projectontwikkelaar Multi Vastgoed in de binnenstad de aanleg van een winkelgebied met een stadsplein, appartementen, grondgebonden woningen en een ondergrondse parkeergarage. Het archeologische onderzoek, dat aan de bouwactiviteiten voorafging, heeft bevestigd dat de bodem van Woerden een rijk verleden herbergt. Onder de huidige binnenstad liggen de resten van een belangrijke Romeinse legerplaats, het Castellum Laurium. Verder is bij de opgravingen in 2003 het Romeinse roeivrachtschip de "Woerden 7" ontdekt.
Nu is er weer een bijzondere vondst: het aspergemes. Asperges worden geoogst in de maanden mei en juni en zijn in de Nederlandse keuken een populaire groente. De Romeinen kenden deze lekkernij ook al. Uit schriftelijke bronnen is bekend dat in de Romeinse tijd asperges werden gegeten. Deze vondst is een eerste tastbaar bewijs dat ook de toenmalige inwoners van Nederland de asperge kenden.
Het handvat uit Woerden is gemaakt naar het voorbeeld van een groene asperge. Aan de onderkant bevindt zich een spleet in het handvat, waar oorspronkelijk het ijzeren lemmet zat. In de spleet zitten nog restanten van het ijzer, maar het lemmet zelf is niet meer aanwezig. Het handvat is heel goed bewaard gebleven, want zonder dat het geconserveerd is zijn alle details nog duidelijk herkenbaar.
Het mes kon uiteraard voor van alles gebruikt worden, niet alleen voor het snijden van asperges. Waarschijnlijk was het vooral een statusvoorwerp. Het kon bijvoorbeeld aan de gordel meegedragen worden, zodat iedereen die mooie asperge die er bovenuit stak kon zien.
Het aantal gevonden aspergemessen is beperkt. Daarom is het bij de opgraving ook niet direct herkend. Na de opgraving kwam het aspergemes terecht bij de metaalspecialist van ADC ArcheoProjecten, die het met zorg heeft schoongemaakt. Zij wist het ook niet direct thuis te brengen, maar werd door het toeval geholpen. Op televisie was een uitzending over asperges, waar een Duitse professor over de geschiedenis van de aspergeteelt vertelde en een Romeins aspergemes liet zien. Toen wist de specialist direct wat haar mes voorstelde: een asperge! In Duitsland zijn vaker van dergelijke aspergemessen gevonden, dertien in totaal. Daar herkende men het voorwerp ook niet direct, men dacht aanvankelijk dat het een boom, een populier, voorstelde.
De Romeinen aten graag groene asperges; witte asperges waren nog niet bekend. De Romeinse stedelingen aten geteelde asperges, maar de plattelandsbevolking prefereerde vaak de nauw aan onze groene asperges verwante wilde aspergeplanten. Ook de Romeinse keizer Augustus was dol op asperges, hij had zelfs een uitdrukking die met asperges te maken hadden. Als hij iets snel gedaan wilde hebben moest dat “sneller dan je asperges kookt”. Er is zelfs een Romeins recept bekend van asperges uit het kookboek van Apicius. Het gerecht heette in het Latijn: Patina de asparagis frigida ofwel koude asperge-schotel. Om de saus glad te krijgen, zouden wij nu een mixer gebruiken, maar waarschijnlijk moest toen een slaaf het met een vijzel tot een fijne massa verwerken.