Geschiedenis.nl

Kamp Westerbork fungeerde van 1942 tot 1945 als tussenstation voor vernietigingskampen als Auschwitz en Sobibor. Het was een tijdelijke verblijfsplaats voor mensen die de dood tegemoet zagen. Hannelore Cahn kwam hier, net als vele andere Joden, terecht. Ze werd opgepakt tijdens een razzia. Wat alleen in romans gebeurt, overkwam haar. Ze werd door haar grote liefde uit het kamp bevrijd. Maar dan neemt het verhaal een zeer onverwachte wending: Hannelore belandde weer in Westerbork. Dit keer vrijwillig.

Steffie van Oord raakte geïntrigeerd door dit verhaal en maakte er een documentaire over. Mede dankzij een oud-medegevangene van Hannelore kwam ze haar op het spoor en reisde af naar New York om het verhaal achter deze onverwachte wending te achterhalen.

De inmiddels 83-jarige Hannelore is een vrolijk en energiek persoon. Ze lijkt vol nostalgie terug te kijken naar haar verblijf in Westerbork. In het kamp krijgt ze een plaats in de kamprevue, dit behoedt haar voor een transport naar één van de vernietigingskampen. Het dansen en zingen in de revue zorgen ervoor dat ze daar een plezierige tijd heeft. Na haar ontsnapping komt ze in een klein kamertje in Amsterdam terecht en mag niet naar buiten. Haar grote liefde ziet ze amper. Hierdoor voelt zich ze eenzaam. Wanneer haar het nieuws bereikt dat een goede vriend naar Auschwitz gedeporteerd zal worden als ze niet terugkeert naar Westerbork, is de keuze snel gemaakt. Hannelore twijfelt geen moment en kiest voor het leven in de schijnwerpers van het kamp.

Het is moeilijk om je te identificeren met Hannelore. De verhalen over de kampen in de oorlog zijn gewoonlijk vol ellende. Dit is een verhaal dat een heel andere indruk geeft. Toch heeft de beslissing om terug te keren naar het kamp ook nare gevolgen gehad voor Hannelore. Ze zag hoe haar vader in de trein naar Auschwitz werd gezet en ze verloor de liefde van haar leven. Dit alles vertelt Hannelore met een grote glimlach en onder gegiechel, maar aan het einde van de documentaire breekt deze facade.

Steffie van Oord studeerde cultuurgeschiedenis en literatuurwetenschap. Ze is onder meer bekend van haar bundel Eeuwelingen. Levensverhalen van honderdjarigen in Nederland en de roman Liefde in oorlogstijd (2004). De documentaire Westerbork Girl is donderdag 3 mei om 22.50 uur te zien bij Holland Doc op Nederland 2. Binnenkort verschijnt ook het gelijknamige boek.