Geschiedenis.nl

In Paleis Het Loo is van 9 februari tot en met 4 mei 2008 de tentoonstelling “Fris en rein aan het hof; vorstelijk toiletgerei uit de negentiende eeuw” te zien. Centraal in deze expositie staan voorwerpen die in de Nederlandse paleizen werden gebruikt voor de persoonlijke hygiëne. Aanleiding is het uitroepen door de Verenigde Naties van 2008 tot Internationaal Jaar van de Sanitatie.
 
In de collectie van Het Loo worden talrijke intieme en minder intieme objecten bewaard die vanaf het begin van de 19de eeuw gebruikt zijn bij de lichamelijke verzorging: toilettafels, bidets, zitbaden, kamergemakken, scheerstandaards en lampetstellen, in alle soorten en maten. Ze geven een beeld van de ontwikkeling van sanitaire voorzieningen, van het traditionele kamergemak (de po, verstopt in een elegante armstoel), tot het eerste, ten tijde van koning Willem III aan het hof geïntroduceerde, draagbare spoeltoilet met ‘moderne’ pomp.

Het nemen van een bad werd in de vroege 19de eeuw populair, vooral in de hogere kringen. De koninklijke familie en leden van de hofhouding gebruikten zinken zitbaden, die aan de buitenkant echte meubels leken door beschildering in hout. Voor de jonge koningin Wilhelmina werden betegelde badkamers met stromend water voor bad en douche ingericht. Speciale wastafels met lampetstellen dienden voor de dagelijkse wasbeurt. Lodewijk Napoleon liet de Hollandse hovelingen kennismaken met het typisch Franse ‘bidet’. Dat van zijn vrouw koningin Hortense is op Het Loo bewaard gebleven.

Opmerkelijk is het bidet van koningin Anna Paulowna, waarbij in de rugleuning reukflesjes werden opgeborgen. Koninginnen en prinsessen maakten zich mooi aan de toilettafel, die soms schuil ging achter een wolk van tule, of ‘toile’, waarvan het woord toilet is afgeleid. De toiletserviezen waren van kristal of aardewerk, bestaande uit parfumflesjes, poederdoosjes, borstelbakjes en houders voor ringen. De kostbare zilveren en gouden toiletserviezen van Anna Paulowna en koningin Wilhelmina, door de Koninklijke Verzamelingen te Den Haag in bruikleen afgestaan, behoorden traditioneel tot de vorstelijke geschenken bij geboorte of huwelijk.

Tezamen met de ontwerpen voor koninklijke badkamers, bouwtekeningen voor de aanleg van riolering op Het Loo en toiletpapier dat Willem III voor de Nederlandse paleizen uit Engeland liet invoeren, geeft de tentoonstelling een boeiend overzicht van de sanitaire voorzieningen aan het Nederlandse hof.

Paleis Het Loo Nationaal Museum
Postadres  Koninklijk Park 1, 7315 JA Apeldoorn.
Ingang   via parkeerplaats Amersfoortseweg, Apeldoorn.
Geopend  dinsdag t/m zondag en op feestdagen van 10.00-17.00 uur.
Gesloten   ’s maandags, tenzij een feestdag. Nieuwjaarsdag gesloten.
Entree € 10,00 p.p., 6 t/m 17 jr. € 3,00 p.p.
Routebeschrijving A1 en A50 afslag Paleis Het Loo en vervolgens ANWB-borden volgen. Navigatieadvies: Amersfoortseweg, 7313 AA.
Openbaar vervoer Station Apeldoorn, buslijn 102, halte Paleis Het Loo;
buslijn 5 (Berg en Bos), 10 (Kerschoten) en 96 (Vaassen), halte Gedenknaald.
Informatie  055-5772400 of www.paleishetloo.nl