EEN INLEIDING TOT DE GESCHIEDENIS VAN DE VROEGMODERNE TIJD
Geplaatst op
27 oktober 2008
door
Jos Martens
“Een leraar is een transformator, die 10.000 volt wetenschappelijke hoogspanning omzet in verstaanbare lampjes van 20 volt voor de leerlingen”
Aldus indertijd een onzer eminente professoren. In casu betekent dit dus dat de leerkracht veel meer moet weten dan zijn/haar leerlingen moeten kennen. Maar waar moet de beginnende transfo-in-spe snel de broodnodige wetenschappelijk verantwoorde kennis halen? Niet alleen in het schoolboek, zoals te vaak gebeurt bij gebrek aan tijd of uit gemakzucht, want dat is al een zwak lampje in beknopte stijl. En gespecialiseerde deelstudies zijn veel te gedetailleerd en te omvangrijk.
In vijf delen en vijfentwintig hoofdstukken behandelt een groep historici in dit handboek een gevarieerde waaier aspecten van de Europese geschiedenis, gaande van de late vijftiende eeuw tot het einde van de achttiende eeuw. Hoewel de zeven auteurs allen verbonden zijn aan de vakgroep Nieuwe Geschiedenis van de Universiteit Gent, nemen zij een ruim heel-Nederlands standpunt in, zonder te vervallen in de beperking tot het gebied binnen de huidige landsgrenzen (wat me in het verleden bij andere studies zo vaak heeft geërgerd). Hierdoor valt er zowel voor Vlaamse als voor Nederlandse studenten heel wat bij te leren. Bijvoorbeeld: hoeveel Vlamingen (of zelfs Nederlanders?) weten dat de Verenigde Provinciën een tijd lang Noordoost Brazilië hebben bezet (tot 1654)? Dat New York eertijds Nieuw Amsterdam heette is vermoedelijk meer gemeengoed. Bovenstaande voorbeelden geven al aan dat de nadruk weliswaar op ligt Europa, maar dat er veel aandacht wordt besteed aan de mondiale context waarbinnen de Europese ontwikkelingen zich hebben voltrokken.
Persoonlijk heb ik het normaal niet zo erg begrepen op dit soort werken: ik vind ze meestal te synthetisch en te beknopt. Maar natuurlijk is dit boek een inleiding, in de eerste plaats bedoeld voor studenten hoger onderwijs en andere geïnteresseerden, die willen kennismaken met de vroegmoderne geschiedenis. En dan is het, volgens mijn eigen afbakening bij het begin van deze recensie, volledig geslaagd: breed van opzet, maar tegelijk wetenschappelijk stevig onderbouwd. Doorheen de verschillende hoofdstukken wordt regelmatig ingegaan op de recente stand van het onderzoek, ook voor vakgebieden die in de standaardleerstof van de doorsnee student niet steeds naar behoren aan bod komen. Kortom: hoort thuis in elke individuele historische vakbibliotheek. Waarbij wij uiteraard ervan uitgaan dat de historicus-in-spe met dit boek kan starten, maar nooit meer stopt met verder te lezen. Permanente vorming & levenslang leren is immers ons lot. Spiritus quiescit numquam. (De geest rust nooit - motto van filosoof Max Wildiers + 1996)
Het boek is gezet in een duidelijke en aangenaam lezende letter. Illustraties zijn welbewust niet opgenomen. Daarvoor is een ondersteunende website opgezet die vrij toegankelijk is. Per deel vind je daarop niet alleen functionele illustraties en kaarten, maar ook bronnenmateriaal, wat toelaat op een concrete manier de geschiedenis te leren kennen.
Het werk sluit met een handige en zeer uitvoerige lijst van pausen en heersers over de meeste behandelde landen, van de vijftiende tot en met de achttiende eeuw en een beperkte doch degelijke bibliografie van meestal recente werken. Wat ik, zoals steeds node mis, is een index.
Een inleiding tot de geschiedenis van de Vroegmoderne Tijd.
Wommelgem, Van In, 2008, 317 blz.
Vermeir, R. (red.)
Auteurs: Isabelle Devos; Thijs Lambrecht; Michael Limberger; Anne-Laure van Bruaene; Steven Vanden Broecke; Klaas van Gelder.
Ondersteunende website met grafisch materiaal: klik hier
In vijf delen en vijfentwintig hoofdstukken behandelt een groep historici in dit handboek een gevarieerde waaier aspecten van de Europese geschiedenis, gaande van de late vijftiende eeuw tot het einde van de achttiende eeuw. Hoewel de zeven auteurs allen verbonden zijn aan de vakgroep Nieuwe Geschiedenis van de Universiteit Gent, nemen zij een ruim heel-Nederlands standpunt in, zonder te vervallen in de beperking tot het gebied binnen de huidige landsgrenzen (wat me in het verleden bij andere studies zo vaak heeft geërgerd). Hierdoor valt er zowel voor Vlaamse als voor Nederlandse studenten heel wat bij te leren. Bijvoorbeeld: hoeveel Vlamingen (of zelfs Nederlanders?) weten dat de Verenigde Provinciën een tijd lang Noordoost Brazilië hebben bezet (tot 1654)? Dat New York eertijds Nieuw Amsterdam heette is vermoedelijk meer gemeengoed. Bovenstaande voorbeelden geven al aan dat de nadruk weliswaar op ligt Europa, maar dat er veel aandacht wordt besteed aan de mondiale context waarbinnen de Europese ontwikkelingen zich hebben voltrokken.
Persoonlijk heb ik het normaal niet zo erg begrepen op dit soort werken: ik vind ze meestal te synthetisch en te beknopt. Maar natuurlijk is dit boek een inleiding, in de eerste plaats bedoeld voor studenten hoger onderwijs en andere geïnteresseerden, die willen kennismaken met de vroegmoderne geschiedenis. En dan is het, volgens mijn eigen afbakening bij het begin van deze recensie, volledig geslaagd: breed van opzet, maar tegelijk wetenschappelijk stevig onderbouwd. Doorheen de verschillende hoofdstukken wordt regelmatig ingegaan op de recente stand van het onderzoek, ook voor vakgebieden die in de standaardleerstof van de doorsnee student niet steeds naar behoren aan bod komen. Kortom: hoort thuis in elke individuele historische vakbibliotheek. Waarbij wij uiteraard ervan uitgaan dat de historicus-in-spe met dit boek kan starten, maar nooit meer stopt met verder te lezen. Permanente vorming & levenslang leren is immers ons lot. Spiritus quiescit numquam. (De geest rust nooit - motto van filosoof Max Wildiers + 1996)
Het boek is gezet in een duidelijke en aangenaam lezende letter. Illustraties zijn welbewust niet opgenomen. Daarvoor is een ondersteunende website opgezet die vrij toegankelijk is. Per deel vind je daarop niet alleen functionele illustraties en kaarten, maar ook bronnenmateriaal, wat toelaat op een concrete manier de geschiedenis te leren kennen.
Het werk sluit met een handige en zeer uitvoerige lijst van pausen en heersers over de meeste behandelde landen, van de vijftiende tot en met de achttiende eeuw en een beperkte doch degelijke bibliografie van meestal recente werken. Wat ik, zoals steeds node mis, is een index.
Een inleiding tot de geschiedenis van de Vroegmoderne Tijd.
Wommelgem, Van In, 2008, 317 blz.
Vermeir, R. (red.)
Auteurs: Isabelle Devos; Thijs Lambrecht; Michael Limberger; Anne-Laure van Bruaene; Steven Vanden Broecke; Klaas van Gelder.
Ondersteunende website met grafisch materiaal: klik hier