VIJF BIZARRE OORLOGEN
Geplaatst op
15 oktober 2009
door
Peter de Koning
Het thema van de Week van de Geschiedenis (17 t/m 25 oktober) is ‘Oorlog & Vrede’. Geschiedenis.nl verzamelde daarom vijf verhalen over vijf vreemde oorlogen.
1) De langste oorlog (maar zonder slachtoffers!)
Officiële naam: Driehonderdvijfendertigjarige Oorlog (1651 – 1986)
Partijen: Republiek der Nederlanden vs. Scilly Eilanden
Tot 1986 was Nederland in oorlog met de Isles of Scilly. Met wie? De Scilly’s, twee rotspuntjes voor de kust van Cornwall waar amper 2000 zielen van het toerisme en de schapenteelt leven. Er is nooit een schot gelost in deze oorlog, maar een Engelse historicus kwam er in 1985 achter dat, na de Hollandse oorlogsverklaring van 1651, de vrede nooit was getekend. De Scilly’s en Nederland waren dus al 335 jaar in oorlog! Hoe kon het zo ver komen? In 1651 was Engeland in burgeroorlog en de Nederlanden kozen (better safe than sorry) de kant van Oliver Cromwell, want die was aan de winnende hand. Cromwells koningsgezinde tegenstanders hadden zich teruggetrokken op de Scilly Eilanden. Nu hadden de royalisten een paar schepen van de Hollandse vloot beschoten, en dat was voor admiraal Maarten Tromp genoeg voor een oorlogsverklaring. Op 17 april 1986 kwam er een formeel einde aan het ‘conflict’ toen de Nederlandse consul voor Groot-Brittannië naar de zuidwestelijke uithoek reisde om daar een officiële vredesverklaring te ondertekenen.
2) De kortste oorlog
Officiële naam: Anglo-Zanzibar Oorlog (1876)
Partijen: Groot-Brittannië vs. Zanzibar
Met een duur van 38 minuten wordt de Anglo-Zanzibar Oorlog gezien als de kortste oorlog uit de geschiedenis. Na het overlijden van de sultan van Zanzibar greep diens neef op 27 augustus 1896 de macht. Deze Khalid Bin Bargish wilde breken met de Engelse kolonisator. De Brise marine stelde zich op in de haven van Zanzibar, een eiland voor de kust van Oost-Afrika, en richtte de kanonnen op het paleis van de sultan. Nadat het ultimatum was verlopen, werd het vuur geopend. Bin Bargish vluchtte naar de Duitse ambassade. De Britten eisten uitlevering, maar de Duitse consul weigerde. Hij verzekerde dat Bin Bargish geen voet op Zanzibar meer zou zetten en de consul hield woord: een Duitse sloep voer tot aan de tuin van de ambassade en verscheepte de opstandeling naar de Duitse kolonie Tangajika op het vasteland. Ongeveer vijfhonderd Zanzibari’s verloren tijdens deze oorlog het leven. De verliezen aan Britse zijde: één gewonde soldaat.
3) Oorlog met relatief grootst aantal slachtoffers
Officiële naam: Oorlog van de Drievoudige Alliantie (1864-70)
Partijen: Brazilië, Argentinië en Uruguay vs. Paraguay
Dictator Francisco Solano López was minstens zo megalomaan als Hitler of Stalin. De paranoïde Paraguyaan stortte zijn land in een krankzinnige oorlog met drie buurlanden. Doel was gebiedsuitbreiding en dan vooral toegang tot de delta van de Rio del Plata. Aanvankelijk boekte het goed getrainde leger van Paraguay successen door delen van Zuid-Brazilië te veroveren, maar de overmacht werd te groot. Historici discussiëren nog altijd over het aantal gesneuvelde soldaten, maar iedereen is het er over eens dat vooral de Paraguayanen hard werd getroffen. Sommige historici schatten dat 90 (!) procent van de Paraguayaanse mannen sneuvelde. Solano López liet zijn manschappen ongewapend doorvechten en sommeerde ze dan maar wapens van hun gesneuvelde kameraden op te pakken. Na de oorlog bezetten Braziliaanse troepen het failliete land en zij zorgden ervoor dat Paraguay niet werd opgeslokt door Argentinië. Solano López stierf in de laatste slag van de oorlog. Zijn apocriefe laatste woorden: ‘Ik sterf met mijn land’.
4) Vreedzame Zwitsers vechten het uit
Officiële naam: Sonderbundoorlog (1847)
Partijen: burgeroorlog in Zwitserland
Zwitserland staat bekend als het meest vreedzame land op aarde. Een land in het hart van het roerige Europa, maar dat wel gespaard bleef van de verschrikkingen in de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Het laatste gewapende conflict in Zwitserland is meer dan 160 jaar oud. Tijdens de Sonderbundoorlog wilden een aantal conservatieve kantons (Zwitserse provincies) graag hun rechten behouden. De conservatieve kantons wonnen. Elke dode is er natuurlijk één te veel, maar de Zwitsers hielden het beschaafd tijdens hun laatste oorlog: er sneuvelden 412 soldaten. Bovendien zag overwinnaar Guillaume-Henri Dufour er op toe dat alle gewonde soldaten van de tegenpartij werden verzorgd. Hiermee legde hij de basis voor het Rode Kruis.
5) Voetbal is oorlog
Officiële naam: De voetbaloorlog of Vierdaagse Oorlog (1969)
Partijen: El Salvador vs. Honduras
Rinus Michels’ uitspraak ‘Voetbal is oorlog’ werd op 14 juli 1969 wel heel letterlijk genomen door het leger van El Salvador. Dat viel buurland Honduras binnen, enkele uren na een door El Salvador gewonnen (!) kwalificatiewedstrijd voor het WK. De oorzaken van de oorlog lagen dieper. Het arme Honduras had enkele maanden daarvoor, als onderdeel van een landhervorming, duizenden arbeiders uit het nog armere El Salvador uitgezet. De uitzetting en discriminatie van Salvadorianen werd breed uitgemeten in de pers van El Salvador. Drie onstuimige voetbalwedstrijden tussen de vurige buren deed de vlam in de pan slaan. Uiteindelijk vielen er 2000 doden. Na vier dagen werd een staak-het-vuren getekend. El Salvador mocht naar het WK van 1970 waar het al na drie verloren wedstrijden was uitgespeeld.
Officiële naam: Driehonderdvijfendertigjarige Oorlog (1651 – 1986)
Partijen: Republiek der Nederlanden vs. Scilly Eilanden
Tot 1986 was Nederland in oorlog met de Isles of Scilly. Met wie? De Scilly’s, twee rotspuntjes voor de kust van Cornwall waar amper 2000 zielen van het toerisme en de schapenteelt leven. Er is nooit een schot gelost in deze oorlog, maar een Engelse historicus kwam er in 1985 achter dat, na de Hollandse oorlogsverklaring van 1651, de vrede nooit was getekend. De Scilly’s en Nederland waren dus al 335 jaar in oorlog! Hoe kon het zo ver komen? In 1651 was Engeland in burgeroorlog en de Nederlanden kozen (better safe than sorry) de kant van Oliver Cromwell, want die was aan de winnende hand. Cromwells koningsgezinde tegenstanders hadden zich teruggetrokken op de Scilly Eilanden. Nu hadden de royalisten een paar schepen van de Hollandse vloot beschoten, en dat was voor admiraal Maarten Tromp genoeg voor een oorlogsverklaring. Op 17 april 1986 kwam er een formeel einde aan het ‘conflict’ toen de Nederlandse consul voor Groot-Brittannië naar de zuidwestelijke uithoek reisde om daar een officiële vredesverklaring te ondertekenen.
2) De kortste oorlog
Officiële naam: Anglo-Zanzibar Oorlog (1876)
Partijen: Groot-Brittannië vs. Zanzibar
Met een duur van 38 minuten wordt de Anglo-Zanzibar Oorlog gezien als de kortste oorlog uit de geschiedenis. Na het overlijden van de sultan van Zanzibar greep diens neef op 27 augustus 1896 de macht. Deze Khalid Bin Bargish wilde breken met de Engelse kolonisator. De Brise marine stelde zich op in de haven van Zanzibar, een eiland voor de kust van Oost-Afrika, en richtte de kanonnen op het paleis van de sultan. Nadat het ultimatum was verlopen, werd het vuur geopend. Bin Bargish vluchtte naar de Duitse ambassade. De Britten eisten uitlevering, maar de Duitse consul weigerde. Hij verzekerde dat Bin Bargish geen voet op Zanzibar meer zou zetten en de consul hield woord: een Duitse sloep voer tot aan de tuin van de ambassade en verscheepte de opstandeling naar de Duitse kolonie Tangajika op het vasteland. Ongeveer vijfhonderd Zanzibari’s verloren tijdens deze oorlog het leven. De verliezen aan Britse zijde: één gewonde soldaat.
3) Oorlog met relatief grootst aantal slachtoffers
Officiële naam: Oorlog van de Drievoudige Alliantie (1864-70)
Partijen: Brazilië, Argentinië en Uruguay vs. Paraguay
Dictator Francisco Solano López was minstens zo megalomaan als Hitler of Stalin. De paranoïde Paraguyaan stortte zijn land in een krankzinnige oorlog met drie buurlanden. Doel was gebiedsuitbreiding en dan vooral toegang tot de delta van de Rio del Plata. Aanvankelijk boekte het goed getrainde leger van Paraguay successen door delen van Zuid-Brazilië te veroveren, maar de overmacht werd te groot. Historici discussiëren nog altijd over het aantal gesneuvelde soldaten, maar iedereen is het er over eens dat vooral de Paraguayanen hard werd getroffen. Sommige historici schatten dat 90 (!) procent van de Paraguayaanse mannen sneuvelde. Solano López liet zijn manschappen ongewapend doorvechten en sommeerde ze dan maar wapens van hun gesneuvelde kameraden op te pakken. Na de oorlog bezetten Braziliaanse troepen het failliete land en zij zorgden ervoor dat Paraguay niet werd opgeslokt door Argentinië. Solano López stierf in de laatste slag van de oorlog. Zijn apocriefe laatste woorden: ‘Ik sterf met mijn land’.
4) Vreedzame Zwitsers vechten het uit
Officiële naam: Sonderbundoorlog (1847)
Partijen: burgeroorlog in Zwitserland
Zwitserland staat bekend als het meest vreedzame land op aarde. Een land in het hart van het roerige Europa, maar dat wel gespaard bleef van de verschrikkingen in de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Het laatste gewapende conflict in Zwitserland is meer dan 160 jaar oud. Tijdens de Sonderbundoorlog wilden een aantal conservatieve kantons (Zwitserse provincies) graag hun rechten behouden. De conservatieve kantons wonnen. Elke dode is er natuurlijk één te veel, maar de Zwitsers hielden het beschaafd tijdens hun laatste oorlog: er sneuvelden 412 soldaten. Bovendien zag overwinnaar Guillaume-Henri Dufour er op toe dat alle gewonde soldaten van de tegenpartij werden verzorgd. Hiermee legde hij de basis voor het Rode Kruis.
5) Voetbal is oorlog
Officiële naam: De voetbaloorlog of Vierdaagse Oorlog (1969)
Partijen: El Salvador vs. Honduras
Rinus Michels’ uitspraak ‘Voetbal is oorlog’ werd op 14 juli 1969 wel heel letterlijk genomen door het leger van El Salvador. Dat viel buurland Honduras binnen, enkele uren na een door El Salvador gewonnen (!) kwalificatiewedstrijd voor het WK. De oorzaken van de oorlog lagen dieper. Het arme Honduras had enkele maanden daarvoor, als onderdeel van een landhervorming, duizenden arbeiders uit het nog armere El Salvador uitgezet. De uitzetting en discriminatie van Salvadorianen werd breed uitgemeten in de pers van El Salvador. Drie onstuimige voetbalwedstrijden tussen de vurige buren deed de vlam in de pan slaan. Uiteindelijk vielen er 2000 doden. Na vier dagen werd een staak-het-vuren getekend. El Salvador mocht naar het WK van 1970 waar het al na drie verloren wedstrijden was uitgespeeld.