INVENTARIS IMMATERIEEL CULTUREEL ERFGOED IN DE MAAK
Geplaatst op
9 september 2012
door
Redactie
Een revolutionaire omslag in het denken over erfgoed. Vanaf nu kunnen tradities en rituelen aangemeld worden voor de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed.
Staatssecretaris Halbe Zijlstra geeft het startschot voor het immaterieel erfgoed in Nederland door symbolisch zijn handtekening te zetten tijdens het Bloemencorso in Zundert. Foto: Rick Huizinga
Op zondag 2 september 2012 gaf Staatssecretaris Zijlstra het startschot voor het in werking treden van het UNESCO Verdrag ter Bescherming van Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland. Dat betekent dat voortaan ook tradities en rituelen tot het erfgoed gerekend worden.
In 2003 namen de lidstaten aangesloten bij UNESCO een conventie aan om de tradities ofwel het immaterieel erfgoed te gaan beschermen om zo de culturele diversiteit in de wereld te waarborgen. De landen met veel verhalen, rituele feesten, oude gebruiken, volkswijsheden, traditionele kunsten en ambachten hebben zich voor deze conventie ingezet. Nu heeft Nederland zich door het ratificeren van het verdrag ook bij deze conventie aangesloten. Door het ondertekenen van het UNESCO Verdrag verplicht Nederland zich onder andere om een Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed te maken.
Dat tradities en rituelen tot nu toe niet tot het erfgoed gerekend werden, is eigenlijk heel vreemd. Immers het woord ‘traditie’ zegt het al. Het is cultuur die van generatie op generatie wordt doorgegeven. Tradities nemen wij over van onze ouders en grootouders en geven ze vervolgens door aan onze kinderen en kleinkinderen. Maar hoe ‘bescherm je tradities’? Daar gingen de discussies over in aanloop van de conventie.
Tradities en rituelen bescherm je niet door ze te conserveren. Door te willen dat ze altijd hetzelfde blijven. Een traditie moet immers telkens opnieuw door elke generatie eigen gemaakt worden en dat betekent dat elke generatie wat aan de traditie verandert, toevoegt of afhaalt. Tradities moeten dynamisch zijn anders verdwijnen ze omdat ze ‘uit de tijd’ raken.
Beschermen van tradities gaat dus op een hele andere manier dan bij het materieel erfgoed. Om te beginnen zijn het niet de deskundigen die bepalen of een traditie op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed geplaatst moet worden, maar de mensen die een traditie koesteren en in stand houden. Die mensen – UNESCO noemt ze gemeenschappen – hebben een cruciale rol bij het beschermen. Zij moeten immers hun liefde, kennis en vaardigheden doorgeven aan volgende generaties. Daarom staan zij centraal bij de uitvoering van het verdrag immaterieel erfgoed.
Vanaf vandaag kunnen gemeenschappen hun traditie voordragen voor de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed. De coördinatie van de inventaris heeft het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed (VIE).