Geschiedenis.nl

Het gemis aan vrouwen in de geschiedschrijving wordt steeds breder gevoeld. Ook drie leerlingen van geschiedenisdocent Richard Zuiderveld roerden zich toen zij zagen hoe bekaaid vrouwen uit het verleden eraf komen. De leraar en auteur van de serie Vet oud (samen met Aant Jelle Soepboer) nam deze noodkreet ter harte en heeft 35 vrouwen in de schijnwerpers gezet. 

Naast de vrouwengeschiedenis grijpt hij nog een ander betrekkelijk nieuw thema in de geschiedwetenschap aan dat momenteel aan een opmars bezig is, namelijk de wereldgeschiedenis. Ongeveer de helft van de vrouwen die hij beschrijft, komen niet uit Europa, maar uit Afrika, Azië en Amerika. Klassiek daarentegen is de wijze waarop hij de vrouwen centraal stelt: met spannende verhalen en boeiende 'nice to knows'. Ook is er in het boek ruime aandacht voor beeld. Vooral de stripachtige tekeningen van Richard van de Pol zijn een plezier om naar te kijken.

Veelzijdige vrouwen
De schrijver voorkomt eentonigheid van de 35 portretten door in de opzet te variëren. Sommige teksten zijn biografieën. Bij andere vrouwen volgt na een inleiding een verhaal waarin we hen in actie zien. Een enkel portret is opgesteld als een rijtje wetenswaardigheden, zoals de 10 feiten waardoor we kloosterlinge Hildegard von Bingen leren kennen en de 5 tips die avonturierster Nelly Bly geeft om een wereldreis te maken. 

Niet alleen in plaats, maar ook een tijd is een evenwichtig beeld geschetst van de geschiedenis. Waar in onderwijs en in de canon de moderne tijd een onevenredig deel krijgt toebedeeld, valt dat in Powervrouwen mee. 10 van de 35 vrouwen komen uit de 19e of 20e eeuw; van de Britse koningin Victoria tot aan de Amsterdamse onderduikster Anne Frank. 

De prehistorie komt er wel wat bekaaid af, want alleen Lucy - van wie drie miljoen jaar oude botten in Ethiopië zijn gevonden - is de vertegenwoordiger van dit tijdvak. En zij moet haar lemma nog wel delen met de bijbelse Eva. Waarom hier geen vervolg over de ontwikkeling en verspreiding van een mens uit Afrika? Om naast de vondst van de botten van Lucy het scheppingsverhaal te plaatsen, is volgens mij een gekunstelde poging om geschiedenis all-inclusive te maken. Voor ieder wat wils, ongeacht de achtergrond van de lezer. Vanuit het perspectief van een docent lijkt me dat geen gekke gedachte, maar minder geslaagd is het om daarmee de historische werkelijkheid geweld aan te doen.

De keuze om fictieve - of in ieder geval onbewezen - verhalen op te nemen, vind ik jammer, ook al voorziet de auteur deze teksten zelf van een kanttekening. Zo heeft Maria, de moeder van Jezus, een plaats gekregen in Powervrouwen, ondanks dat Zuiderveld opmerkt dat we niet zeker weten of zij echt heeft bestaan. Van de belezen vertelster Sjeherazade weten we zelfs zeker dat zij een fictieve figuur is. Dat religieuze verhalen, legenden en sprookjes een belangrijke rol in de geschiedenis spelen, is evident, maar dat maakt de belevenissen van de hoofdrolspelers nog geen waargebeurde geschiedenis.

Dat er genoeg historische vrouwen zijn die het waard zijn om in verhalen tot leven te wekken, bewijst de auteur in tal van andere boeiende portretten. Powervrouwen is een boek dat de liefde voor geschiedenis en de gelijkwaardigheid van vrouwen en mannen op een prettige wijze kan stimuleren. 

Powervrouwen. 35 spannende verhalen over bijzondere vrouwen in de geschiedenis
Richard Zuiderveld
€ 19,99
152 pag.
Karakter Uitgevers
ISBN 978 90 452 1740 6