Geschiedenis.nl

Vlak voor de kerstvakantie een paar dagen in Berlijn geweest. Ik was er al eerder geweest: in 1990, 1995, 2005 en september 2006.

In juli 1990 staat de Muur, symbolisch gevallen in november 1989, fysiek nog overeind. Maar er wordt flink op ingehakt door toeristen en handelaars. Wij nemen ook een stukje mee. Het centrum tussen Potsdamer Platz en Pariser Platz (Brandenburger Tor) is woest en ledig. Roger Waters speelt er The Wall. Oost-Berlijn is vrij toegankelijk maar overduidelijk communistisch achterstandsgebied.

In 1995 is er van de Muur fysiek weinig meer over. Checkpoint Charly is overgenomen door souvenirverkopers en het aldaar gevestigde museum beleeft gouden tijden. Tussen Potsdamer Platz en Pariser Platz staat een woud van kranen in de grootste bouwput van Europa. Oost-Berlijn heeft op strategische plaatsen (Friedrichstrasse, Unter den Linden) het kapitalisme omhelsd.

In 2006 lijkt de wederopbouw van Berlijn voltooid. Hauptbahnhof, Reichstag, Bundeskanzleramt, Potsdamer Platz zijn af. Maar er komt meer. Een Egyptisch Museum op het Museuminsel (opening in 2009). Aan de Schlossplatz zit nog jaren werk. Aan de kruising Niederkirchnerstrasse, Wilhelmstrasse en Anhalter Strasse stonden tussen 1933 en 1945 de bureaus van de topmoordenaars onder de nazi’s: Himmler, Heydrich, Kaltenbrunner, Eichmann. Nu is er een openluchttentoonstelling onder de titel: “Topgraphie des Terrors “. In de toekomst wordt hier een museum (officieel “Dokumentations- und Besucherzentrums” genoemd) geplaatst. Ruzie over ontwerp en uitvoering hebben geleid tot vertraging van dit project, maar in de zomer van 2007 zou de bouw moeten beginnen.

Dat maakt Berlijn ook interessant. De worsteling van de bewoners met het verleden. Moeten de plaatsen waar de nazi’s hun misdaden beraamden voor toeristen herkenbaar worden gemaakt of is het beter erover te zwijgen? De tendens is op dit moment: tonen waar het was en hoe het is gebeurd. Het “Denkmal” voor de vermoorde joden in Europa en het Joods Museum zijn daar voorbeelden van.

De locatie van de "Nieuwe Rijkskanselarij" die in 1939 in gebruik werd genomen en waaronder Hitler zijn beroemde bunker had, staat sinds enige tijd aangegeven door een bescheiden bordje van kunststof.

De geschiedenis van de Koude Oorlog is met Checkpoint Charly en East-side Gallery al tot amusement geworden.

Wie weet wat er over 25 jaar op de plaats van Hitlers Rijkskanselarij staat...