Geschiedenis.nl

Pheidippides wordt genoemd in het verhaal van Herodotus over de oorlog tussen de Perzen en de Atheners. Maar Herodotus zegt alleen dat een getrainde hardloper, Pheidippides,  naar Sparta werd gestuurd om hulp te vragen tegen de Perzen. Om de afstand van 246 kilometer  te overbruggen had hij twee dagen nodig. Daar zat, volgens Herodotus, ook nog een klauterpartij bij naar de top van de berg Parthenio (op 1200 meter) waar de boodschapper de god Pan zou hebben ontmoet. Pan zou hem hebben aangeraden de Atheners op hun plichten jegens hem (Pan) te wijzen. Hij voelde zich blijkbaar verwaarloosd, terwijl hij met zijn geschreeuw wel vijanden in paniek (PANiek) kon brengen. Een nuttige bondgenoot dus!
Herodotus rept met geen woord over een boodschapper die na de slag bij Marathon naar Athene wordt gestuurd. Kortom: Pheidippides was geen marathonloper maar de uitvinder van de Spartathlon (1).
Pheidippides moet 36 uur hebben gelopen met een gemiddelde van bijna 7 kilometer per uur. Daarbij zal hij ongetwijfeld een militaire uitrusting hebben gedragen. Die zal minimaal uit een speer en beschermende kleding (een leren buis, een helm, een schild) hebben bestaan (2).  De boodschapper droeg leren sandalen of was op blote voeten. Een stenen kruik met water was onmisbaar om in de Griekse nazomer (het was begin september) te kunnen hardlopen. Wat olijven, vruchten of gedroogde vis moet in een kleine tas hebben gezeten.
Herodotus staat bekend  als "de vader van de geschiedschrijving".  Als eerste wil hij  mythos (verhalen) en logos (kennis en wetenschap) van elkaar scheiden. Toch komt hij aan met een ontmoeting tussen Pheidippides en Pan. Helemaal betrouwbaar is hij dus niet. Maar zelfs wanneer we Pheidippides aanzienlijk meer tijd geven voor het overbruggen van de afstand blijft het een wonderlijke prestatie. 
De marathonloper gaat niet verder dan de voorgeschreven 42 km en 195 meter. Pheidippides was wat we tegenwoordig een ultraloper noemen: mensen die afstanden tot 100 km of zelfs meer overbruggen (3). De moderne loper is daarbij optimaal gekleed. Lycra shirts en broekjes die de huid niet beschadigen en vocht en zweet goed kunnen verwerken. De voeten zijn gestoken in hardloopsokken en dempend maar vederlicht schoeisel met een mooie pasvorm. Onderweg krijgen de lopers sportdrank aangereikt en gels, geconcentreerde koolhydraten waarmee je kilometers vooruit kunt zonder dat je maag overbelast raakt.
Tegenwoordig lopen we met gps-navigatie over asfaltwegen of klinkers. Pheidippides moet over smalle bergpaden hebben gelopen met losse stenen en struikgewas. Hoe hij 's nachts de weg heeft kunnen vinden is een raadsel. Of had hij een fakkel bij zich? Of brandden er vuren in de directe omgeving van Sparta?
De conclusie is onontkoombaar: voor Pheidippides zou een marathon geen uitdaging zijn geweest. De euforie van een recreant die in Rotterdam, New York, Boston of Athene over de finish komt zou hij niet begrijpen. 42 km, daar zou hij zijn sandalen niet voor aantrekken.


1-  In 1982 zijn een paar maffe Engelsen (maar geweldige atleten natuurlijk!) vanuit Athene vertrokken naar Sparta met de bedoeling om de route van Pheidippides te volgen en binnen 36 uur het doel te bereiken. Het lukte en sindsdien is er een officiele wedstrijd: de Spartathlon

2- In Nederland en het buitenland wordt veel aan reenactment gedaan. Deze mannen vragen zich af wat een Griekse hopliet precies zou hebben gedragen: 4hoplites

3- In 2009 finishte de Nederlandse ultraloper Jan Albert Lantink als vijfde in de Spartathlon. Ron Teunisse liep de Spartathlon vijf keer en werd in 1988 tweede. Kolossale prestaties!
Interview met Lantink op het Ultraplatform
Interview met Teunisse op Losse Veter