Geschiedenis.nl

2500 jaar geleden vond de slag bij Marathon plaats. Het Perzische leger werd verrassend verslagen door de strijdmacht van de Atheners. Volgens de overlevering liep een van de Atheense hoplieten zo snel mogelijk terug naar de stad om daar, midden op de agora,  van uitputting te sterven. Maar niet voordat hij had uitgeroepen: “Nenikikamen! (we hebben gewonnen!)”. 

Als geschiedenisleraar en recreatieve hardloper is de marathon van Athene een aantrekkelijk doel. Zowel een historische als sportieve sensatie. En omdat de organisatie laat weten er een speciale jubileumeditie ( “de 2500e race”) van te maken besluit ik mee te doen. Ik verheug me op de ontmoeting met de Oudheid. Niet iedereen begrijpt dat. In de metro van het vliegveld naar de stad ontmoet ik twee Nederlandse lopers waarvan er een laat weten dat al die ouwe troep hem geen bal interesseert. Tsja…
 

Vrijdag 29 oktober 2010. Athene ligt er geweldig bij. Via internet heb ik niet alleen ingeschreven (€ 95) voor de race en een vliegticket gekocht (€ 295,-) maar ook een kamer gereserveerd in hotel Kimon (€ 50,- per nacht), in de wijk Plaka. Hartje van de oude stad met veel kleine restaurants en winkels,  dicht onder de Akropolis.  De stad heeft voor de Olympische Spelen van 2004 een opknapbeurt gekregen en lijkt nog steeds in topvorm. Schoon, goed openbaar vervoer, veel terrassen en restaurants met vriendelijke bediening (“welcome, you are my friend!”) en natuurlijk de zon. 

Zaterdag bezoek ik het Akropolis Museum. Een schitterende constructie. Kijk je vanaf de straatkant naar de zijgevel dan zie je in de spiegeling de akropolis. Het museum heeft  glazen vloerdelen en biedt uitzicht op de opgravingen onder het gebouw. Er is een rijkdom aan beelden uit de archaïsche periode.

Het pronkstuk is de reconstructie van de friezen , metopen en pedimenten van het Parthenon. Des te indrukwekkender omdat het echte Parthenon vanaf deze bovenste  verdieping ook goed te zien is.  Veel plekken in de reconstructie blijven leeg.  Het British Museum heeft weinig trek om het door Lord Elgin tussen 1801 en 1804 geroofde beeldhouwwerk weer terug te geven. 

_{Rechts: de ingang van het Akropolis Museum}

Zondag gaat om 05.00 uur de wekker en niet lang daarna zit ik in een van de tientallen bussen die de lopers vervoeren naar de start in Marathon. De speaker maakt ons nog eens duidelijk dat dit een historische marathon is en dat we allemaal bij voorbaat, net als Pheidippides, winnaars zijn. Ik geloof het graag, maar wil op zijn minst levend de finish halen.  Om 08.45 dansen 10.000 lopers de sirtaki (was die er ook al in 490 V. Chr.?) en om 09.00 begint de race. 

Omdat ik me voorgenomen heb rustig te lopen en zoveel mogelijk te genieten van de omgeving neem ik hier en daar nog wat historische informatie mee. Het beeld van Pheidippides, de ingang van een opgraving.  Het parcours gaat tot 30 kilometer licht omhoog, “vals plat”, zoals dat heet. Sommige atleten zijn verkleed. Ik loop een tijdje op met een Spaanse nep-hopliet (in plastic wapenrusting) die bij elk dorpje luid wordt toegejuicht. Een Griekse loper is gekleed in een witte toga en draagt alvast een lauwerkrans. Hij oogst ovationeel applaus. 

_{Links: Het Panathinaiko stadion, de dag voor de race}

Tussen kilometer 33 en 38 is een marathon geen feest, ook een jubileumeditie niet. Maar het laatste stuk, op weg naar de finish in het Panathinaiko stadion is prachtig. Duizenden toeschouwers, gejuich, aanmoedigingen en vooral het besef  dat je er bijna bent. Ook het stadion is een historische plaats. In de Oudheid vonden er de Panatheense spelen plaats en in 1896 werden hier de eerst moderne Olympische Spelen gehouden. Zo’n 20.000 aanwezigen verwelkomen de lopers. Het is 3 uur en 50 minuten na het startschot als ik over de streep kom.  Levend en wel en inderdaad met het gevoel een winnaar te zijn (niet overdrijven, het is maar een marathon). Die avond raak ik in gesprek met twee Belgen uit Gent. Zij vertellen dat een stadgenoot van hen een jaar lang elke dag een marathon rent. Dat is pas een winnaar!

Maandagmorgen weet ik ook nog de akropolis te bedwingen en zie  ik voor het eerst in mijn leven het Parthenon, het Erechteion, de Nike tempel, de Propyleën en de Areopagus.  In mijn omgeving neem ik verschillende moeilijk lopende personen waar. Vooral trappetjes naar beneden brengen de atleten in verlegenheid. 

_{Links: Het Parthenon op de akropolis}


In de middag nog tijd voor een bezoek aan het Archeologisch Museum. Hier staan, evenals in het Akropolis Museum, ontroerend mooie beelden. Zoals het bronzen beeld van een ruiter op een paard  (ca. 140 V. Chr.), gevonden in een scheepswrak voor de kust van Euboea. 

_{rechts: "The Artemisian Jockey". Foto Archeologisch Museum Athene}

Ook de zaal met Cycladische kunst (rond 2500 V. Chr.) is van een verpletterende schoonheid. En eindelijk zie ik in het echt wat ik alleen van plaatjes uit het geschiedenisboek ken: het zogenaamde dodenmasker van Agamemnon, door Schliemann opgegraven bij Mycene. 

Dinsdagmorgen vlieg ik terug. Een rijker mens, als loper en als geschiedenisleraar. Volgend jaar weer!

Als u zin hebt om in oktober 2011 mee te gaan (serieus!): stuur een berichtje naar reinard@geschiedenis.nl.  Er is ook een 5 km en een 10 km, mocht  de marathon te ver zijn.

Akropolis Museum
Nationaal Archeologisch Museum
De marathon van Athene
Elke dag een marathon