Me Tarzan You Kim

ME TARZAN YOU KIM

Geplaatst op 28 december 2011 door Reinard Maarleveld

Met verbazing kijkt het Westen naar de tranen van Noord-Korea. Waarom huilen wij niet bij de dood van Grote Leiders?

“In het laatste der dagen zult gij vreemde gezichten zien”. Mijn oma sprak de woorden dreigend en met opgeheven vinger uit. Ze is al dertig jaar dood, maar ik denk nog regelmatig aan de waarschuwing voor de naderende Apocalyps. Zeker in de laatste weken van 2011.

Het gedrag van Noord-Koreaanse burgers na het overlijden van de Grote Generaal was belachelijk. Of was het verdriet oprecht? Op YouTube staat materiaal over de dood van Mao Ze Dong in 1976. Ook daar zien we wanhopig schreiende kameraden die zich geen raad meer weten na het verscheiden van de Grote Roerganger. Ongetwijfeld zullen ook Sovjet-burgers dikke tranen hebben gehuild bij de dood van de Grote Leider in de Vaderlandse Oorlog, Jozef Stalin, in 1953.

Bij het overlijden van Westerse leiders zien we dat massale en emotionele rouwbeklag niet. Er is verdriet, woede of wanhoop, maar altijd met mate. Geen krijsende menigte voor een standbeeld van de Overleden Held. Hoe kan dat?

In totalitaire landen is het gevaarlijk af te wijken van de norm. Als de norm is: zo hard mogelijk snikken, dan zal iedereen zijn best doen om zo hard mogelijk te snikken. En de eerste die ophoudt is een verrader en rijp voor het kamp waar contrarevolutionairen worden opgesloten. In democratische landen is afwijken van de norm een kwaliteit. Wie het eens is met het gezag is op z’n best een saaie piet. Het gaat erom je te onderscheiden van de rest. Iedereen heeft een mening en vooral de mening die afwijkt van de andere meningen wordt gewaardeerd. We relativeren het belang van leiders. Kritiek op de leider krijgt meer aandacht dan lof.

Toch kan ook in het Westen de dood van een geliefd persoon de mensen tot hysterie drijven. Denk aan de begrafenissen van prinses Diana (1997) en Pim Fortuyn (2002). Maar hun dood werd veroorzaakt door derden (al staat dat bij Diana niet vast) en juist die omstandigheid leidde tot een crisis in de Engelse en de Nederlandse samenleving.

Vandaag werd ook het overlijden van Cheetah (80) bekend. De chimpansee speelde tussen 1932 en 1934 met Olympisch zwemkampioen Johnny Weissmuller in verschillende Tarzan-films. Cheetah werd in 1960 door Johnny persoonlijk afgeleverd bij het Suncoast Primate Sanctuary in Palm Harbor (Florida). Het was een vrolijke aap die dol was op vingerverven, voetbal kijken op tv en rustig werd van christelijke muziek.

Als er een hemel is zullen Kim, Johnny en Cheetah elkaar daar ontmoeten ("Me Tarzan, You Kim"). Johnny en Kim discussiëren over leiderschapskwaliteiten terwijl Cheetah voetbal kijkt op de tv. Dat is pas een vreemd gezicht.

BBC over dood Cheetah
Dossier Koude Oorlog op geschiedenis.nl

Bericht geplaatst in: artikel, column

Josef Stalin

"Stalin is te onbeschoft, maar dit gebrek, heel goed te verdragen in de betrekkingen tussen ons communisten onderling, wordt onverdraaglijk in de functie van secretaris-generaal. Dus geef ik de kameraden in overweging een middel te bedenken om Stalin van die post te verwijderen en op zijn plaats iemand te benoemen die zich in alle opzichten van Stalin ten goede onderscheidt, namelijk geduldiger, loyaler, beleefder en met meer respect jegens de kameraden, minder wispelturig enz." Lenin over Stalin In 1879 werd Jozef Vissarionovich Djoegashvili in Gori, Georgië geboren. Zijn vader was schoenmaker die maar met moeite geld kon verdienen om het gezin te onderhouden en die zijn vrouw en kinderen sloeg. Stalin was het enige van vier kinderen die de jeugd overleefde. Zelf stierf hij op vijfjarige leeftijd bijna aan de pokken en hield daaraan het pokdalige gezicht over. Bovendien liep hij een verwonding op aan zijn arm, waardoor deze altijd korter en minder goed bruikbaar zou zijn dan de rechter. Deze harde jeugd gaf hem het begin van een hardheid die hij later tentoon zou spreiden. Stalins moeder, Jekaterina, nam zijn opvoeding ter hand, nadat Stalins vader in 1890 gestorven was. Jekaterina had besloten dat Jozef priester moest worden. Hoewel Stalin goede cijfers behaalde, verliet hij in 1899 de seminarie zonder de opleiding afgemaakt te hebben. De kerkelijke invloed zou later vooral blijken uit het declamatorische taalgebruik, want zelf was hij volstrekt ongelovig. Stalin was in die periode echter nog op zoek naar een kader waarin hij zijn leven kon plaatsen. Dit kader werd gevonden in het marxisme. Toen Stalin zijn eerste schreden op het pad van het marxisme zette, was Rusland een arm land. De bevolking telde rond de 130 miljoen mensen waarvan er 90 miljoen boeren waren. Slechts 104.000 mensen hadden een universitaire opleiding genoten. De sociale structuur was erg onevenwichtig met een bovenlaag van twee miljoen mensen en een nog kleinere middenklasse. Grote armoede gaf de marxisten een goede hoop op een grote aanhang. In 1901 was Stalin lid geworden van een Georgische socialistische partijen was druk bezig om de revolutionaire energie over te brengen bij de Georgische arbeiders. In het plaatselijke comité nam Stalin al snel een belangrijke rol in. Zijn houding in die tijd is als volgt beschreven: "Het was tijd om te beginnen en Koba (Stalin) was er weer niet. Hij kwam altijd te laat. Niet veel, maar wel altijd. Wanneer hij arriveerde, veranderde de sfeer, niet zozeer in de zin dat deze zakelijk werd, eerder gespannen. Koba kwam binnen met een boek onder zijn korte linkerarm en ging ergens opzij of in een hoekje zitten. Hij luisterde zwijgend tot iedereen gesproken had. Hij sprak altijd als laatste en deed dat uitgebreid. Hij vergeleek de verschillende standpunten, woog alle argumenten tegen elkaar af en poneerde zijn eigen stelling met grote beslistheid, alsof hij de discussie afrondde. Zo leek alles wat hij zei van speciaal belang." In 1902 werd Stalin door de politie opgepakt wegens zijn revolutionaire activiteiten en naar Siberië gestuurd. Hij slaagde echter te ontsnappen en terug te keren naar de Kaukasus. In de daarop volgende periode plaatste hij zich volledig achter Lenin. Stalin was in deze tijd echter meer op de vlucht voor de politie vanwege zijn overvallen in dienst van de socialistische partij, dan dat hij zich met de organisatie bezig kon houden. Tussen maart 1908 en maart 1917 was hij slechts anderhalf jaar vrij. Tijdens zijn verblijf in de gevangenissen wist hij zich wel goed in te lezen in de marxistische lectuur. Desondanks slaagde hij erin om naam te maken als partijlid en organisator. Hij vergezelde Lenin op vele reizen en slaagde erin door te dringen tot de hoogste regionen van de Bolsjewistische partij. Een knappe prestatie, te meer daar hij in 1904 ook nog getrouwd was en dus ook nog een gezin te onderhouden had. Uit dit korte huwelijk, in 1907 stierf zijn vrouw, kwam zijn zoon Yakov voort. Tijdens de revolutie van maart 1917 werd Stalin (man van staal – deze naam zou hij vanaf 1913 dragen) overschaduwd door mannen als Lenin en Trotsky, maar zijn ster was nog steeds rijzende: in april 1917 werd Stalin gekozen als lid van het centrale comité van de Bolsjewistische partij. Ondanks deze succesvolle stap kreeg Stalin weinig spectaculaire gebeurtenissen achter zijn naam. Hij was redacteur van het partijorgaan, de Prava, en gaf steun aan Lenin. Maar grote daden zoals die door Trotsky verricht werden, deed Stalin niet. Zijn rol speelde zich voornamelijk op de achtergrond af. In het nieuwe kabinet dat door de Bolsjewieken gevormd was kreeg Stalin de relatief onbetekenende post van minister van Nationaliteiten. Daarnaast deed hij nog verscheidene dingen voor de partij, maar wederom was zijn plek toch vooral op de achtergrond en zorgde hij ervoor om telkens in de buurt van Lenin te blijven. In 1919 werd Stalin lid van het Politburo dat een van de kernorganisaties van de partij was. Stalin ging zich steeds meer bezighouden met de organisatie van de partij en verkreeg langzaam maar zeker steeds meer macht in de partij. Vanaf 1922 bekleedde Stalin de post van secretaris-generaal en zorgde zo voor benoemingen van belangrijke functies in de Bolsjewistische partij. Deze post wist Stalin uitstekend te benutten om zijn eigen machtspositie verder te verstevigen. Stalin wist als geen ander de organisatorische macht om te zetten in politieke macht. Stalins concurrenten in de partij zagen wel hoe zijn ster steeds verder rees, maar niemand die er iets aan wilde doen of in staat was om er iets aan te doen. Tot 1922 was Stalin afhankelijk van de bescherming van Lenin, maar deze viel rond die tijd weg met de tanende gezondheid van Lenin. Voor Stalin was dit echter ook een geluk, want hij werd in toenemende mate gewantrouwd door Lenin. Deze verslechterde situatie tussen beide leiders mondde in 1923 zelfs uit in een volledige breuk tussen beiden. Een feit dat door Stalin getracht werd te verdoezelen. Na de dood van Lening in 1924 leek het erop als zou Trotsky de machtigste man van de Sovjet-Unie worden. Hij was degene met het meeste talent en charisma en niet Stalin. Trotsky zou de strijd met Stalin niet redden omdat deze gesteund werd door de twee belangrijkste leden van het politburo, Kamenev en Zinovjev. Stalin speelde het spel tegen Trotsky slim. Systematisch bouwde Stalin aan een invloedrijke groep rond hem heen en ondergroef op die manier de machtsbasis van zijn tegenstander. Daarnaast deed Stalin het ook steeds meer voorkomen alsof hij de ideologische opvolger van Lenin was. Hij lanceerde de term "Socialisme in één land", daar waar Lenin nog uitging van de wereldrevolutie. Tegelijk probeerde Stalin aan te tonen dat Trotsky afweek van de officiële leer. Een ernstige beschuldiging. Tegen 1925 was Trotsky als potentiële tegenstander uitgeschakeld. In 1927 werd Trotsky definitief uit de Bolsjewistische partij gestoten en naar Siberië verbannen. In 1925 begon Stalins strijd tegen de andere twee leden van de Troika, Kamenev en Zinovjev. Deze strijd om de macht werd door Stalin op dezelfde manier uitgevochten als tegen Trotsky en met hetzelfde succes. Tegen 1928 was Stalin zo goed als alleenheerser in de Sovjet-Unie en de partij. In 1928 begon Stalin met een van de belangrijkste projecten tot dan toe na de dood van Lenin, de collectivisatie van de boeren en de strijd tegen de Koelakken. Deze Koelakken waren rijke boeren die grote stukken grond bezaten en een doorn in het oog waren van Stalin. Maar ook tegen de boeren werd de strijd opgenomen, want op deze manier wilde de partij grip krijgen op de enorme massa boeren. In deze actie ging het dus om veel meer dan de doorvoering van de ideologie in de economie. De maatregelen stuitten op veel verzet bij de boeren en Stalin besloot tot het gebruik van de hardste maatregelen om het verzet te breken. De landbouwproductie daalde scherp en er braken hongersnoden uit. Miljoenen boeren stierven tijdens de periode van collectivisatie. Tegelijk met het onder controle brengen van de landbouw werd er begonnen met een indrukwekkende industrialisatie. De nadruk lag op de zware industrie en ook hier werden wederom geen offers gespaard. Het doel heiligde de middelen, maar er was een groot succes: in 1937 was de productie vier maal zo hoog als tijdens het begin van de industrialisatie in 1928. Zonder de "man van staal" was deze prestatie echter nooit mogelijk geweest. Zijn bereidheid tot offers zou door weinig andere personen geëvenaard en uitgevoerd worden. De jaren "30 werden in de Sovjet-Unie gekenmerkt door een consolidatie van macht van Stalin die verder mogelijk werd gemaakt door grote zuiveringen in de partij en het leger. Tijdens de beruchte showprocessen bekenden de aangeklaagden uit zichzelf, na eerst lange tijd gemarteld te zijn, dat ze schuldig waren. In eerste instantie leverden de zuiveringen van de jaren "30 een gunstig resultaat op voor Stalin, maar in 1941 bleek dat de zuiveringen ook een andere kant van de medaille opleverden. Tijdens de Duitse aanval op de Sovjet-Unie op 22 juni 1941 bleek dat de partij een groot deel van haar kracht had verloren. Partijleden durfden geen beslissing meer te nemen uit angst voor represailles van de partijleiding. Maar ook het leger was zwaar getroffen door de zuiveringen die tussen 1937 en 1938 doorgevoerd waren. Tienduizenden officieren werden gearresteerd en opgevolgd door incompetente vervangers. Een andere fout van Stalin was, dat hij zich zonder strategisch inzicht bemoeid had met de plaatsing van troepen die de Sovjet-Unie moesten beschermen tegen Duitsland. De desastreuze gevolgen bleken in de eerste maanden van de oorlog toen grote delen van de Sovjet-Unie veroverd werden. Toch was het Stalin die de redding bracht, hij benoemde zichzelf tot…

Geschiedenis.nl

ME TARZAN YOU KIM

Landen

In dossier

Josef Stalin

1976

Meer van deze auteur

La leyenda negra y rosa

Lesidee: Oh oh what a lovely war!

Wel verloren maar niet vergeten

Stichting Artes Cumulatae

Uw schurk is onze held