Geschiedenis.nl

Veel grote romans werden de  afgelopen jaren in stripvorm uitgegeven. In 2010 verscheen de beeldroman van Heart of Darkness door Joseph Conrad. Eind 2011 verscheen de Nederlandse vertaling. De reis door het door België gekoloniseerde Kongo.

Waar de eerder besproken beeldroman over het leven van Spinoza in harde, strakke lijnen werd getekend, bestaan de illustraties in Hart der Duisternis uit zachte houtskooltekeningen. Door het gebruik van dit materiaal wordt direct op de eerste pagina de sfeer gezet. Een sfeer van spanning en mystiek, dreiging en onzekerheid.

Ook de inleiding van schrijver David Mairowitz stelt direct waar het in het boek om gaat. “Het echte verhaal [gaat] niet over de bestemming maar over de weg ernaartoe, de geografie zelf.” De context waarin de reis plaatsvindt is de Belgische koloniale hebzucht en alle verschrikkingen die dit met zich meebracht in Kongo. Het hoofdpersonage Marlow is Conrad’s alter ego. Hij beschrijft naast de situatie in Kongo, ook zijn eigen ontwikkeling in het denken over de bevolking die de koloniale verschrikkingen moeten ondergaan.

Het verhaal wordt verteld door Kapitein Marlow, die in 1890 op een stomer naar Kongo vaart. Meerdere grootheden vechten op het Afrikaanse continent koloniale oorlogen uit. In Kongo worden handelsposten bestuurd die op grote schaal ivoor exporteren. Aangekomen, moet Marlow op zoek naar de bestuurder van de best lopende handelspost, de heer Kurtz. Onderweg naar het hart van de binnenlanden gaat Marlow de meegenomen slaven steeds meer als mensen beschouwen. Vreemd, want hij ziet ze primair als wilden en kannibalen.

Dit is even wennen voor de hedendaagse lezer, maar tegelijkertijd goed om geconfronteerd te worden met teksten als, “Ik miste mijn dode stuurman verschrikkelijk. Wat, verdriet om een wilde die van evenveel betekenis was als een zandkorrel in een zwarte sahara? Hij had iets betekend. Hij had gestuurd. Hij was een werktuig, je kunt zeggen dat we samenwerkten.” Tegen het einde vindt Marlow de mysterieuze Kurtz, over wie hij tot dan toe de meest uiteenlopende verhalen heeft gehoord. De persoon die hij aantreft is totaal overmeesterd door de duisternis waarin hij zich al die tijd heeft bevonden.

De vertelling van Marlow wordt afgewisseld met geschreven dagboekfragmenten. Het levert een verteltrant op die prettig leest. Het vermoeden rijst echter dat de essentie van het originele verhaal erg vluchtig wordt verteld. Als de lezer het oorspronkelijke boek van Conrad niet kent, kan hem veel van de nuance ontgaan. Daarom is het beter om daar eerst kennis van te nemen.

Wat betreft de illustraties staat de beeldroman wel volledig op zichzelf. De houtskool geeft de duisternis van de Kongolese binnenlanden fantastisch vorm. Ook kennen vele tekeningen meerdere lagen, waarin je als lezer letterlijk de zoektocht met Kapitein Marlow door de duisternis aflegt.

Hart der Duisternis
Origineel: Joseph Conrad
Illustraties: Catherine Anyango
Tekstbewerking: David Mairowitz
Vertaling: Bas Heijne

Uitgeverij Atlas
ISBN 9789045019185
Paperback
128 pagina’s
€ 24,95

Lees ook: De eerder verschenen recensie over David van Reybrouck's prijswinnende boek Congo op Geschiedenis.nl