DAT KAN MIJN KLEINE ZUSJE OOK. OF NIET.

Geplaatst op 30 oktober 2012 door Lieke Wijnia
Dat kan mijn kleine zusje ook. Of niet.
Een boek over het ontstaan van de moderne en hedendaagse kunst. En waarom hedendaagse kunst de moeite waard is.

In dit boek vertelt Will Gompertz het verhaal van het ontstaan van de moderne en hedendaagse kunst. Hij dwaalt soms een beetje af en schuwt anekdotes niet. Maar al met al biedt dit boek een interessante kennismaking met de beeldende kunsten voor jong en oud.


Will Gompertz is kunstredacteur bij de BBC en heeft een levenslange fascinatie voor kunst. En dan met name voor hedendaagse kunst. Maar mensen vinden hedendaagse kunst vaak moeilijk en onbegrijpelijk. Vandaar de titel “Dat kan mijn zusje ook.” Om hedendaagse kunst toegankelijker te maken, schreef Gompertz dit boek. Want als je hedendaagse kunst wilt begrijpen, moet je weten wat er aan vooraf ging. Vandaar de ondertitel “Waarom moderne kunst kunst is.”

Zoals alle geschiedenissen van de moderne kunst, start Gompertz in de tweede helft van de negentiende eeuw. Of eigenlijk begint hij met een prelude over Marcel Duchamp. Deze kunstenaar zette alle normen en waarden van de kunstwereld op zijn kop door een omgekeerd urinoir te voorzien van handtekening en in te sturen voor een kunsttentoonstelling. Het is een goede introductie: tot de moderne kunst, maar ook tot de aanpak van dit boek. Gompertz wil verrassen, de lezer doen nadenken en laten lachen. Leuke anekdotes en details zal hij niet uit de weg gaan. Soms werkt dit op de zenuwen, andere keren verhelderend.

Daarnaast legt Gompertz graag relaties tot de hedendaagse actualiteit. In zijn bespreking van Postimpressionist Georges Seurat vergelijkt Gompertz hem met Jonathan Ive, de ontwerper van Apple producten als de iPad en iPhone. Waar Seurat een theoretische benadering van kleurenleer toepaste in zijn grote pointillistische schilderijen die stilistisch zeer strak georganiseerd zijn, ziet Gompertz een overeenkomst met het moderne, aantrekkelijke design van Ive. Inhoudelijk zijn de producten niet anders dan andere telefoons of tablets, maar door het design gaat men watertanden. Zulke vergelijkingen zijn leuk om de lezer op een verrassende manier naar overbekende schilderijen te laten kijken, maar niet altijd even noodzakelijk.

Gompertz loopt alle grote kunststromingen van de twintigste eeuw langs en probeert ze zo duidelijk en aantrekkelijk mogelijk te presenteren. Zijn geheime wapen hierbij is de enorme werkervaring die hij in de kunstwereld heeft opgedaan. Gompertz heeft veel van de latere kunstenaars die hij bespreekt zelf gekend, hun ateliers bezocht, met hen gesproken of tentoonstellingen van hun werk georganiseerd voor de Londense Tate Gallery. Hij loopt niet te koop met zijn kennis en ervaring, maar weet dit kundig door het grote verhaal van de moderne kunst heen te vlechten. 

Het laatste hoofdstuk is getiteld “De kunst van nu.” De laatste officiële kunststroming was het Postmodernisme en dat stagneerde in de jaren tachtig. Maar dit vindt Gompertz geen reden om de kunst van de laatste decennia niet te bespreken. Gompertz typeert kunstenaars uit dit tijdperk, zoals Jeff Koons, Damien Hirst, Banksy, Ai Wei Wei, als “ondernemers.” Ze trekken er op uit, presenteren hun kunst op strategische wijze en weten wie ze moeten benaderen als het gaat om verkoop en tentoonstellingen. De kunstwerken zijn gestoeld op een verhaal, dat ook op zeer strategische wijze wordt uiteengezet. Hierdoor kunnen de kunstwerken zelden los worden gezien van de persoonlijkheden van de makers. Ook wordt de prominente rol van kunsthandelaren in de carrières van succesvolle kunstenaars belicht.

Gompertz zet in zijn laatste regels de deur open naar de toekomst. Hij wil maar wat graag duidelijk maken dat kunst niet statisch en saai is, maar juist levendig, dynamisch en in samenhang met maatschappelijke en sociale veranderingen. Het is een bewonderenswaardig doel om de ontstaansgeschiedenis van de moderne en hedendaagse kunst te willen vertellen en Will Gompertz is er door zijn tomeloze interesse en enthousiasme in geslaagd. Laat je niet afschrikken door de slecht vertaalde titel, (de Engelse titel is: What are you looking at? 150 years of modern art in the blink of an eye); dit boek is al met al een lezenswaardige reis door de kunstgeschiedenis. 


Afbeeldingen:
Top: Damien Hirst, The physical impossibility of death in the mind of someone living (1991)
In tekst van boven naar onder: Boekcover Dat kan mijn kleine zusje ook;
Georges Seurat, Bathers at Asnieres (1884); Mensen die op straat langs Banksy's Maid Sweeping (2006).

Dat kan mijn kleine zusje ook. Waarom moderne kunst kunst is
Will Gompertz
Uitgeverij Meulenhoff
ISBN 9789029088138
Jaar van uitgave: 2012
464 pagina's
€ 24,95


Bericht geplaatst in: artikel