Geschiedenis.nl

 

“Als ik een boek zou schrijven zou dat ‘Het boek Henry’ zijn: hoe je hem duidt, hoe je hem dient, hoe je hem het best bewaard.”, aldus Thomas Cromwell. 

 

In Wolf Hall lazen we over de opkomst van Thomas Cromwell als master secretary van koning Henry VIII. Als gewone man zonder adellijke afkomst klom hij op tot deze functie. Cromwell zorgde ervoor dat het huwelijk van Henry VIII en de Spaanse Catharina van Aragon werd ontbonden zodat Henry met Anne Boleyn kon trouwen. Henry heeft zich hiervoor van de kerk van Rome moeten afscheiden. Maar nu Anne hem ook geen mannelijk erfgenaam lijkt te gaan schenken moet Cromwell een manier bedenken om ook dit huwelijk te ontbinden. In mei 1536 wordt Anne opgesloten in de Tower. Door middel van snode plannen en intimidatie weet Cromwell de schuldigen, die hij zo nodig heeft, te vinden en Anne te beschuldigen van overspel met meerdere mannen, hoogverraad dus. Haar straf is onthoofding. 

 

Henry noch Anne staan centraal in het boek. Het boek draait om raadsheer Thomas Cromwell wiens leven en werk geheel draaien om de wensen van de koning. Zijn entourage moet zich onmisbaar maken voor de vorst, hem paaien en hem constant tevreden stellen. Complotten en intriges zijn aan de orde van de dag en de diplomatie in deze periode is niet los te zien van adellijke belangen en verwikkelingen. Mantels’ Cromwell weet precies wat de koning denkt, wanneer hijzelf moet zwijgen, wanneer te spreken en wat te zeggen om de koning van dienst te zijn. Mantel zorgt ervoor dat je de afwegingen van Cromwell haarfijn kan volgen. De schrijfster laat zien hoe hij het een denkt, maar het ander tegen de koning zegt.

 

Mantel creëert op deze manier haar eigen Thomas Cromwell. Is dat historisch verantwoord? Ze schrijft in haar nawoord dat er wel degelijk onderzoek door haar is verricht en ze haar lezers met dit boek een voorstel doet. Het kan zijn geweest zoals zij hier beschrijft, maar het kan ook anders zijn gegaan. Cromwell wordt vaak beschouwd als een van de meest gehate personen van zestiende-eeuws Engeland. Mantel zorgt er voor dat je meer gaat meeleven met de man. Je komt als lezer heel dichtbij en begrijpt welke afwegingen en keuzes hij maakt. 

 

Deze historische roman is allesbehalve saai en langdradig; Mantel tovert het Engelse hof met alle historische figuren op indrukwekkende wijze tot leven. Je loopt met Cromwell door de gangen van kastelen en landhuizen, kijkt over zijn schouder mee tijdens besprekingen met de koning en krijgt een inkijkje in de gedachtewereld van de belangrijkste mensen aan het Engelse hof. Er is een stamboom met persoonsregister opgenomen waardoor de lezer de enorme aantallen adellijke familienamen kan duiden.

 

Na Wolf Hall en Het boek Henry is dit gelukkig nog niet het einde van de verhalen over Thomas Cromwell. En geduld is een schone zaak; in 2015 wordt het volgende boek verwacht. 

Hilary Mantel