Geschiedenis.nl

De laatste tijd verschijnen er regelmatig films over burgerrechten en emancipatie van zwarten:  The Butler en Twelve Years a Slave over de Verenigde Staten en The Long Walk to Freedom over het leven van Nelson Mandela.

Het herinnerde me aan de man die met zijn Mars op Washington zorgde voor een 'keerpunt in de geschiedenis van de Verenigde Staten', zoals Godfrey Hodgson in deze biografie stelt. Martin Luther King, de predikant die de  gevleugelde woorden over the Mall in Washington DC sprak: "I have a dream..."

 

Hodgson vertelt het levensverhaal van Martin Luther King. Zijn jeugd in Atlanta, Georgia en zijn studententijd aan Crozer Theological Seminary. Hij ontwikkelt zich spiritueel en religieus, mede onder invloed van zijn vader die dominee is. Hodgson beschrijft King als een man die elegantie uitstraalt. Hij ontwerpt een sierlijke handtekening en besteedt veel aandacht aan zijn uiterlijk en voorkomen. In juni 1953 trouwt hij met muzikante Coretta Scott en verhuist naar Montgomery, Alabama om daar dominee te worden. 

 

Op 1 december 1955 stapt de 23-jarige secretaresse van de NAACP in Montgomery, Rosa Parks, in de bus van het warenhuis naar huis. Ze gaat voorin zitten, waar alleen blanken mogen zitten. Ze weigert ergens anders te gaan zitten, wordt uit de bus gezet en gearresteerd. King start daarop een busboycot om de rassenscheiding in het openbaar vervoer op te heffen. De actie en King krijgen landelijke bekendheid. Ook de strijd voor gelijkheid van onderwijs is een belangrijk onderwerp: mogen zwarten leerlingen ook naar blanke scholen? Activisten gaan de confrontatie aan en gaan  lunchrooms in waar ze de voor blanken gereserveerde plaatsen innemen.

King wordt tijdens zo'n protestactie gearresteerd in Atlanta (oktober 1960). Presidentskandidaat John F. Kennedy belt Coretta en steekt haar een hart onder de riem. Het levert Kennedy in de verkiezingsstrijd met Nixon "the black vote" op.

Het meest glorieuze moment, volgens Hodgson, is natuurlijk de Mars op Washington op 28 augustus 1963. Persoonlijk vind ik dat de speech in het boek wordt onderbelicht. Misschien veronderstelt Hodgson de tekst wel bekend of niet essentieel voor het hele verhaal over Martin Luther King. Er is immers meer dan alleen die speech. Toch is de betekenis van deze redevoering moeilijk te overschatten. Hierna wordt King een nationale held.

Politiek gezien King hield King vast aan het vreedzame protest, wat botste met onder meer de Freedom Riders. Enerzijds waren de blanken onverzoenlijk en anderzijds waren de jongere zwarten vaak ongeduldig en radicaler. Ook had hij te maken met tegenwerking van president Johnson die viel over het feit dat King zich tegen de Vietnamoorlog uitsprak. Daartegenover staat het succes van de Civil Rights Act en de Voting Rights Act. 

Hodgson schreef dit boek aan de hand van eerder verschenen biografieën, maar ook aan de hand van gesprekken die hij destijds met King voerde, hij interviewde hem een aantal keer en was bij zijn speech in Washington aanwezig. Hodgson stelt dat King's methode van geweldloos verzet achteraf gezien de opmaat vormt naar het presidentschap van Obama. Wel benadrukt hij dat niet voor iedereen de droom helemaal is uitgekomen. Er zijn nog steeds mensen voor wie een geslaagde maatschappelijke carriere onmogelijk is.