SCHOOLPLATEN 2.0
Geplaatst op
23 maart 2015
door
Redactie
Karel Kindermans maakt in samenwerking met de Atlas van Stolk Nieuwe Schoolplaten. Wat is er dan zo nieuw aan?
Illustratie: schoolplaat de Landing op Scheveningen, 1813. Karel Kindermans.
Op zijn website schrijft Kindermans over zichzelf: "Karel Kindermans (Vlaardingen, 1966) is tekenaar, illustrator en ontwerper. Hij zet lijnen. Bewegelijk, verbindend en onderstrepend werkt hij sinds twintig jaar voor een grote variatie aan opdrachtgevers. De rode draad in zijn werk is inhoudelijke betrokkenheid. Beelden vertellen verhalen en die verhalen werpen een nieuw licht op historische onderwerpen. Daarbij zoekt hij expliciet naar nieuwe wegen om de zeggingskracht van Historisch en Cultureel Erfgoed toegankelijk te maken voor een breed publiek."
bron: www.kindermans.nl
Kindermans maakte voor de Atlas van Stolk twintig nieuwe schoolplaten om zo de geschiedenis van 200 jaar Koninkrijk in beeld te brengen. In december 2014 worden deze schoolplaten als onderdeel van de expositie “Tweehonderd jaar Koninkrijk der Nederlanden. Atlas Van Stolk.” in de Kunsthal in Rotterdam getoond.
Geschiedenis.nl stelde zeven vragen aan Karel Kindermans.
Op zijn website schrijft Kindermans over zichzelf: "Karel Kindermans (Vlaardingen, 1966) is tekenaar, illustrator en ontwerper. Hij zet lijnen. Bewegelijk, verbindend en onderstrepend werkt hij sinds twintig jaar voor een grote variatie aan opdrachtgevers. De rode draad in zijn werk is inhoudelijke betrokkenheid. Beelden vertellen verhalen en die verhalen werpen een nieuw licht op historische onderwerpen. Daarbij zoekt hij expliciet naar nieuwe wegen om de zeggingskracht van Historisch en Cultureel Erfgoed toegankelijk te maken voor een breed publiek."
bron: www.kindermans.nl
Kindermans maakte voor de Atlas van Stolk twintig nieuwe schoolplaten om zo de geschiedenis van 200 jaar Koninkrijk in beeld te brengen. In december 2014 worden deze schoolplaten als onderdeel van de expositie “Tweehonderd jaar Koninkrijk der Nederlanden. Atlas Van Stolk.” in de Kunsthal in Rotterdam getoond.
Geschiedenis.nl stelde zeven vragen aan Karel Kindermans.
Geschiedenis.nl: Waar komt je belangstelling voor geschiedenis vandaan?
Geïnteresseerd raakte ik in geschiedenis na een bezielende televisiecollege van Frits van Oostrom zo'n twintig jaar geleden. Hij wekte die interesse door de relatie met het heden door sterk op het hier en nu in te zoomen. Deze rubriek heet: 'Gegrepen door'. Door bezig te zijn met de Nieuwe Schoolplaten werd ik gegrepen door de geschiedenis. Ik ben me gaan verdiepen door me beelden bezig te zijn. Als beeldmaker ken ik die taal het beste. Hans van Lent gaf 32 jaar les aan de lerarenopleiding HvA. Met hem heb ik menig museum bezocht en thema besproken. We kwamen tot een bijzondere samenwerking waarin ik het wiel graag wilde uitvinden en hij ter relativering mijn beschouwingen in een historisch perspectief plaatste.
Geschiedenis.nl: Hebben schoolplaten niet afgedaan als onderwijsmiddel voor de moderne geschiedenisleraar?
Tijdens mijn opleiding als Docent Beeldende Kunst en Vormgeving leerde ik over de leerstijlen van Kolb. Leerlingen zijn verschillend en hebben een verschillende leerstijl. De een neemt moeiteloos een tekst in zich op en kan er vervolgens mee aan de slag in een opdracht. Voor anderen geldt dat ze door een concrete ervaring gaan nadenken en vervolgens komen teksten goed van pas. Kolb formuleerde dat je vier fases moet doorlopen om de stof eigen te maken. Iedere leerling heeft de voorkeur de cyclus op een eigen manier binnen te stappen; iedere leerling heeft een eigen leerstijl.
Dat betekent dat het goed is als een geschiedenisdocent beschikt over werkvormen en manieren om leerlingen bij de lurven te grijpen. Deze schoolplaten zuigen leerlingen door middel van beeld enkele thema's van de geschiedenis binnen.
Geschiedenis.nl: In welk opzicht wijken jouw platen af van de traditionele platen zoals bijvoorbeeld Isings die maakte?
De klassieke platen van Isings waren een onderdeel van een methode. Deze Nieuwe Schoolplaten zijn beeld-essays. Isings bracht een historische gebeurtenis zo in beeld dat allerlei facetten van het verhaal op één plaat te zien zijn. In deze beeldessays worden twee of meer facetten met elkaar in verband gebracht en wordt een spel gespeeld tussen beeld en betekenis.
Een docent op de kunstacademie formuleerde bijna 25 jaar geleden: 'We leerden op school lezen, maar we leerden er nooit kijken. We leven in een beeldcultuur, maar zijn visueel analfabeet.' Projecten van het SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling) in de afgelopen tien jaar 'Visuele geletterdheid' en 'Beeldwijsheid', lijken in te spelen op die zelfde constatering.
In dit geval speelt er ook een concreet leerdoel mee, want leerlingen zullen de platen niet altijd direct kunnen begrijpen. Ik heb me gebaseerd op beelden die online te vinden zijn en er zijn website van beeldbanken en zoeksleutels gegeven. De collectie Atlas van Stolk is enorm rijk. Leerlingen gebruiken Internet, maar hoe zoeken leerlingen naar afbeeldingen die ze niet kennen, als ze niet weten waar ze kunnen zoeken? Het is nuttig de leerlingen een oefening aan te reiken door hen te laten zoeken naar beeldbronnen. Dat verlaagt de drempel voor een volgende keer.
.jpg)
Geschiedenis.nl: Op wat voor manier heb jij geschiedenis op school gekregen?
Ik herinner me in het begin van het jaar prachtige boeken waardoor ik heel nieuwsgierig werd, maar waarvan ik me de verhalen uiteindelijk helemaal niet eigen heb kunnen maken. Ik herkende mezelf als een Dromer in Kolb-theorie. Via een concrete ervaring wordt de interesse gewekt bij een dromer (bijvoorbeeld het in handen krijgen van een mooi geïllustreerd boek) en dat zet aan tot mijmeren en denken.
Wat ik me nog herinner is hoe een leraar de lessen onderbrak toen de Centrumpartij in de Tweede Kamer gekozen werd met een bijna emotioneel betoog. Er valt af te dingen hoe hij dat deed, maar ik heb dergelijke betrokkenheid vooral ook gemist in het geschiedenislokaal.
Geschiedenis.nl: Worden jouw “Koninkrijk-platen” ook ter beschikking gesteld aan het onderwijs? In welke vorm (digitaal of op papier of doek)?
Ze zullen digitaal aangeboden worden. Ze zijn geschikt om te projecteren op een smartboard. Een student aan het ICLON gaf aan dat het ook zinvol kan zijn de platen fysiek te laten verschijnen. Hij zei dat er behoefte is om de klas in te richten als geschiedenislokaal en daarbij kan aantrekkelijk visueel materiaal een rol spelen. Er wordt gewerkt aan een combinatie met lesbrieven en voorstellen voor opdrachten. Bijvoorbeeld: Maak een selfie uit de periode waarnaar in de plaat wordt verwezen, want het biedt volop mogelijkheden voor horizontaal onderwijs. Er kunnen connecties worden gemaakt met maatschappijleer of met beeldende vakken.
Geschiedenis.nl: heb je favoriete (historische) tekenaars of schilders?
Ik denk onmiddellijk aan twee boeken uit mijn boekenkast waarin een kunstenaar iets doet met zijn fascinatie. In 'I. Leonardo' van Ralph Steadman stelde Steadman zich voor dat hij Leonardo da Vinci was en beschreef zijn leven in de ik-vorm en tekende dat leven in platen met kleur, humor en beeldcitaten.
David Hockney wil ik ook graag noemen. In Geheime Kennis doet hij verslag van de herontdekking van de techniek van de oude meesters. Als je dat verhaal kent kijk je voorgoed anders naar de oude schilderijen. Het werd bewerkt tot een documentaire.
Geschiedenis.nl: wil je nog iets toevoegen?
Ik realiseer me dat ik nog niet verteld heb wat ik in het begin van het project realiseerde: Willem I en Willen II kennen we van prenten en tekeningen. Van Willem III zijn foto's, van Wilhelmina zijn bewegende beelden, Juliana was een televisiekoningin en Beatrix wordt gevormd door beeldtaal waarin de computer niet is weg te denken. Nu Willen Alexander is aangetreden is de periode van de sociale media al een eind op streek. Als je je realiseert dat de beeldmiddelen in 200 jaar zijn veranderd en dat de veranderingen alleen maar sneller gaan, is de grote vraag waarop de leerlingen het antwoord gaan meemaken: Hoe wordt het beeld gevormd over 30 jaar?
Nederland