Geschiedenis.nl

De provinciebundels, die verzorgd worden door Het Studiecentrum Eerste Wereldoorlog (SSEW) en uitgegeven door Aspekt uitgeverij in Soesterberg, geven een zo'n compleet mogelijk en gevarieerd beeld van de provincie, streek of stad die het speelde in de Grote Oorlog. Een provinciebundel bestaat uit eerder verschenen en nieuwe artikelen, geschreven door historici, archivarissen, docenten, hoogleraren en medewerkers van de  plaatselijke heemkundeverenigingen. Amsterdam, Brabant en Zeeland zijn reeds uitgegeven; Den Bosch en Gelderland volgen nog dit jaar en aan Utrecht, Zuid Holland, Friesland en den Haag wordt reeds gewerkt. Het Studiecentrum geeft jaarlijks ook 2 kronieken uit met artikelen over de Grote Oorlog. 

De provinciebundel Gelderland laat zien was dat deze provincie in de Eerste Wereldoorlog niet bepaald een toonbeeld van rust was. Het begon al snel met de mobilisatie, waar de vele garnizoensplaatsen in de provincie mee te maken kregen. Duizenden militairen stroomden toe, terwijl tegelijkertijd duizenden arbeidsplaatsen onbemand werden. Het kerkelijk leven wordt ontregeld door benoemingen tot legergeestelijke. 

Na het uitbreken van de oorlog wordt Nederland overstroomd door Belgische vluchtelingen, van wie velen in vluchtoorden op de Gelderse heide terechtkomen. Ook vele duizenden geïnterneerde Belgische militairen worden in kampen op de Veluwe gehuisvest. Ondertussen hebben de bewakers aan de grenzen hun handen vol aan smokkelaars.

De beroemde auteur en zenuwarts Frederik van Eeden vinden we in dit boek ook terug. Hij logeert een tijdje bij zijn neef in Ede, kapitein Van Warmelo. Zijn indrukken over de oorlog en de mobilisatie noteert hij in (open) brieven en zijn dagboek. Aan het eind van de oorlog slaat de vlam in de pan in Harskamp, waar militairen onrustig worden en ernstige rellen uitbreken. Is dit een voorbode van revolutie in Nederland?