Geschiedenis.nl

Je moet er tegelijk ook je best voor doen om die handschoen aan te trekken.  Klos geeft een nauwkeurige en uitgebreide weergave van het proces en met name van de inspanning van Winston Churchill om na de Tweede Wereldoorlog zijn visie van een verenigd Europa te realiseren. Stap voor stap, van meeting naar meeting, van de eerste toespraken en artikelen tot de oprichting van de EGKS en de EEG. Over een periode van 1946 tot ca 1959 zet Klos uiteen welke rol Churchill gespeeld heeft en wie zijn belangrijkste tegenspelers waren.

Het is onmiskenbaar dat Churchill dé aanjager is geweest van een nauwere Europese samenwerking. Het is erg interessant om de rol van Groot Brittannië daarin door een andere bril op te bekijken. Churchill was dan de vader van Europa, maar zijn vaderland was het daar aanvankelijk niet zo mee eens. Groot Brittannië wilde wel een verenigd Europa, en het wilde daar dan een leidende rol in spelen. Echter wilde Groot Brittannië ook een leidende rol in de wereld blijven spelen als “empire” van formaat?

Het boek begint op 19 september 1946 toen Churchill een toespraak hield op de universiteit van Zürich. Hier begint, volgens de auteur, het naoorlogse proces van de Europese integratie. En, niet onbelangrijk, vele jaren van vrede in Europa, een permanente Pax Europaea. Churchill was op dat moment 71 jaar. De kracht van de "Grand Old Man" zat vooral in zijn speeches. Europa overtuigen was de eerste stap, vervolgens moest ook zijn eigen land overgehaald worden. Dat lukte pas zes jaar later toen een Brits leiderschap voor Europa in zicht kwam.

Klos geeft duidelijk weer welke verschillende vormen van samenwerking er de revue gepasseerd zijn. Europa in verschillende regio’s, Europa als regio binnen de verenigde Naties. Wellicht dat terugkijken ons meer handvaten kan geven hoe nu verder moet met het huidige Europa (EU). Een van de huidige ideeën die in opkomst zijn, één Europa met verschillende versnellingen lijkt dan wel weer op een van de oorspronkelijke plannen.

Met de Brexit voor de deur een uiterst interessant boek (of beter een studie) over een Engelsman die na twee grote wereldoorlogen, waarin hij actief betrokken was, een voorstander werd van een verenigd Europa om de vrede in de toekomst te garanderen. Daardoor geeft het boek veel stof om over na te denken.

Het is ook een boek voor studenten geschiedenis of Europese studies. Het zal waarschijnlijk niet gelezen worden door diegenen die deze kennis goed kunnen gebruiken bij de vorming van het beleid over Europa.

Winston Churchill, vader van Europa
Felix Klos, vertaald door Ruud van der Helm en Andre Haacke
uitgever Hollands Diep (Overamstel Uitgevers bv)
410 pagina's
ISBN 9789048834563
€19,99

YouTube
1946 besucht Winston Churchill die Schweiz. In Zürich hält Churchill seine legendäre «Europarede». Churchill spricht über seine Vision für eine friedliches Europa und schliesst mit den Worten: «Let Europe arise!» [«Tagesschau» vom 19. September 1966 mit Radio-Originalton «Echo der Zeit» vom 19. September 1946]