Geschiedenis.nl

Van het boek 'De Grebbelinie' is zomer 2019 een derde druk verschenen. Maar eigenlijk is het een geheel nieuw boek geworden met andere foto's en een geheel herziene tekst, aangepast aan recente veranderingen in het gebied. Auteur Bert Rietberg is voorzitter van de gelijknamige stichting, die een bijdrage wil leveren aan het beheer van De Grebbelinie. (Er worden rondleidingen verzorgd, brochures over de verschillende fortificaties uitgegeven en de medewerkers doen archiefonderzoek). Ook is Rietberg werkzaam bij het bezoekerscentrum Fort aan de Buursteeg. Je kan dus wel zeggen dat deze gids geschreven is door een zeer deskundig auteur die van zijn werk zijn hobby heeft gemaakt.

De Grebbelinie is bekend van de gevechten, die in mei 1940 hier plaats vonden en waar de restanten (monumenten) nog ruimschoots aanwezig zijn. Maar de geschiedenis van dit gebied begint in 1588 toen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (de facto) werd uitgeroepen en er gezocht werd naar een manier om het westen van Nederland te beschermen. De Gelderse vallei leek geschikt om vijandelijke troepen tegen te houden en water zou een belangrijk middel worden. Door het gebied gecontroleerd onder water te zetten, zou een eventuele vijand uit het oosten tegen gehouden kunnen worden met betrekkelijk weinig soldaten. Het kostte nog wel wat jaren voordat de waterlinie gereed was. En het mocht ook niet al te veel geld kosten. In de 17e eeuw niet en ook niet in de 20e eeuw. De geschiedenis eindigt wanneer in 2011 het gebied tot beschermd cultuur-historisch rijksmonument verklaard wordt.

De auteur verdeelt het terrein in 25 delen , te beginnen bij Bunschoten-Spakenburg en eindigend bij Hoornwerk aan De Spees. Dan bevinden we ons over de Rijn in de Betuwe bij Kesteren. Een plaats waar de Grebbelinie samenvalt met de Romeinse Limes. Elk hoofdstuk bevat een kaartje, waarop de monumenten zoals de bunkers, militaire sluisjes, kazematten ingetekend zijn. Vervolgens een deskundige toelichting over de militaire geschiedenis en verluchtigd met veel foto's uit het verleden en heden. Het hoofdstuk wordt afgesloten met "Meer ontdekken" waarin de auteur tips geeft, zoals een klompenpad waarlangs nog veel mee te zien is.

Achterin het boek staat een verklarende woordenlijst, waarin militaire begrippen uit het verleden toegelicht worden. Een stekelvarken is een populaire naam voor licht soort betonnen kazemat. Bij het boek hoort een los kaartje, waarin de 25 beschreven gebieden ingetekend zijn. Het is jammer dat het gedeelte wat in 1940 onder water gezet werd daarop niet is ingetekend. Maar bij het Bezoekerscentrum Fort aan de Buursteeg en diverse horeca-vestigingen in de regio is een folder te krijgen waar dit wel op staat. En waar ook de fietsknooppunten op vermeld staan.

Het boek is tot stand gekomen in samenwerking met de stichting Grebbelinie en Gebiedscoöperatie O-gen en met financiële steun van de provincie Utrecht en het Prins Bernhard Cultuurfonds.Uitgeverij Matrijs wil door middel van publicaties de belangstelling bevorderen voor geschiedenis, landschap, archeologie en monumenten in Nederland. 

Samenvatting
De auteur heeft een boeiende en goed verzorgde gids geschreven over de militaire geschiedenis van de Grebbelinie, waarbij hij oog heeft voor de hedendaagse natuur. Met het boek in je hand kan de wandelaar of fietser de restanten (monumenten) uit het verleden terugvinden en ontdekken wat daar is gebeurd.
Een aanrader.

De Grebbelinie. Een cultuurhistorische gids
Bert Rietberg
Matrijs, 2019
Blz: 192
Prijs: 17,95
ISBN: 978 90 5345 501 2