Geschiedenis.nl

_{Alexander de Grote en Diogenes: "Een klein stapje opzij alstublieft, u staat in de zon..."}

‘Als je niet weet waar je vandaan komt, blijf je altijd een kind’ (Cicero).

 

Als me op een feestje werd gevraagd wat ik studeerde, en ik al glimlachend ‘Antieke Cultuur’ antwoordde, zag je ze al denken. ‘Waarom dat dan toch?’ Doorgaans deed ik een verwoede poging uit te leggen wat de klassieke wereld toch nog steeds echt actueel maakte. Ook Simon Goldhill, professor Griekse literatuur in Cambridge, vond de noodzaak om dit onderwerp op te tekenen. In zijn Liefde, seks en tragedie stelt Goldhill dat kennis van de oudheid ervoor zorgt dat we het heden beter kunnen begrijpen. Dit boek gaat over datgene wat de klassieke oudheid ons nu nog kan vertellen.  

 

De titels van de hoofdstukken zijn steeds vragen. Zo is het eerste hoofdstuk getiteld: ‘Wie denk je dat je bent?’. De hedendaagse beelden van ideale lichamen hebben volgens Goldhill de oorsprong in het oude Griekenland. Onze hedendaagse ideeën van hetgeen mooi is en over de liefde, zijn ingegeven door de oude wereld. Het daaropvolgende hoofdstuk verhaalt over religie (‘Waarheen denk je te gaan?’) Het vroege Christendom zette zich in eerste instantie af tegen de klassieke wereld en kon zo de basis kon leggen voor het Heilige Roomse Rijk. Volgens Goldhill is de geschiedenis van het christendom daarom simpelweg een klassiek vak. Een ander aspect dat wordt belicht is de politiek. In het hoofdstuk ‘Wat zou er moeten gebeuren?’ vertelt Goldhill de lezer over de ontwikkeling van de Atheense democratie. Hij noemt democratie: ‘een experiment waar nog aan geschaafd en gezaagd wordt.’ Een actueel onderwerp is het zeker. 

 

Ook het culturele leven vindt zonder meer haar oorsprong in de antieke wereld. Griekse tragedies trekken nog altijd volle zalen in westerse theaters. In het vierde hoofdstuk stelt Goldhill dat de tragedies de verhalen van toen vertelden en de unieke en monumentale gladiatorspelen het gewone Romeinse volk een stem gaf. Tenslotte krijgt de lezer een rondleiding langs alle grootheden uit de culturele geschiedenis in het hoofdstuk ‘Waar denk je dat je vandaan komt?’ Goldhill illustreert hoe de klassieke oudheid van belang was in keerpunten in de westerse politieke en culturele geschiedenis. Om te achterhalen waar we vandaan komen, is het goed te weten wat sleutelfiguren in de geschiedenis aan de oudheid hebben gehad en hoe het ze destijds heeft beïnvloed. Deze kritische beschouwing van het antieke verleden maakt veel duidelijk over het heden, aldus Goldhill.

 

De kostbare erfenis van de klassieken wordt helder door Goldhill beschreven. Hij vindt het belangrijk dat de klassieken nog altijd worden gewaardeerd en de antieke wereld de erkenning krijgt die het verdiend. Liefde, seks en tragedie is niet slechts een betoog om dit ook te gaan inzien, al slaagt hij daar mijns inziens wel in, het is vooral ook een aangename reis langs verscheidene aspecten van de oude geschiedenis. Uitvoerig en met gebruik van verschillende verwijzingen naar teksten, architectuur, beeldhouwkunst en (vaas)schilderingen onderbouwt hij zijn argumentatie. Daarmee is het boek lang niet alleen interessant voor mensen met voorkennis van de oudheid. In het derde hoofdstuk over politiek legt Goldhill de Atheense directe democratie dusdanig uit dat ook mensen die niet zo thuis zijn in de antieke wereld het goed kunnen volgen.

Heb je altijd al eens willen weten wat het zo interessant maakt om meer over die oude geschiedenis te lezen of te leren? Sla dit boek dan eens open en ik durf te wedden dat oude geschiedenis lang niet zo ver staat van jouw leven in het nu als je van tevoren misschien had kunnen denken. Dankzij Goldhill’s kritische kijk op het antieke verleden wordt er erg veel duidelijk over onze eigen tijd. Want zoals Cicero al eens zei: ‘Als je niet weet waar je vandaan komt, blijf je altijd een kind.’