Geschiedenis.nl

De boeken die de Brit Adrian Keith Goldsworthy (1969) geschreven heeft blinken uit door zijn deskundige en heldere vertelstijl. Hij promoveerde in Oxford op de oorlogsvoering van het Romeinse leger en werkte aan verschillende universiteiten als historicus. Goldsworthy publiceerde veel boeken, waarin Romeinen centraal staan, zoals Caesar, Marcus Antonius & Cleopatra, Carthago, Augustus en De val van Rome. Zijn nieuwe boek over het Romeinse leger past geheel in deze reeks.

Romeinse Legioenen gaat over het best georganiseerde leger aller tijden, dat vele honderden jaren succesvol opgetreden heeft. Als je beseft hoe groot het Romeinse Rijk was, krijg je steeds meer bewondering voor de Romeinen dat hun rijk het zo lang in stand gehouden kon worden. Daar kunnen de hedendaagse Europese landen een voorbeeld aan nemen. Het boek bestaat uit drie delen. 

Eerste periode (3e - 2e eeuw vC)
Het leger bestond uit burgers die zich onder militair gezag schikten voor de duur van een oorlog, waarna ze terugkeerden naar hun burgerleven. Deze tijdelijke soldaten waren eigenlijk rijke boeren die als plicht de staat verdedigden. Dit leger veroverde Italië, versloeg Carthago en vestigde het Romeins gezag rond de Middellandse Zee.

Tweede periode (1e vC – 3e eeuw nC)
De uitbreiding van het rijk betekende dat de soldaten lang van huis waren en dat een oorlog op grote afstand gevoerd werd. Daarvoor waren de boeren niet zo geschikt. Zij waren ook thuis op het land nodig. Dit leidde tot een fundamentele verandering in het leger. Arme mensen werden beroepssoldaat. Keizer Augustus zorgde ervoor dat het leger alleen trouw aan hemzelf verschuldigd was. In naam van de keizer!

Laatste periode (3e tot 53 eeuw nC)
De late oudheid volgens de auteur. Het beroepsleger kreeg te maken met steeds meer bedreigingen van buitenaf, terwijl burgeroorlogen het rijk verzwakten.

Legereenheden
In elk onderdeel van het boek wordt uitgebreid ingegaan hoe het leven van een soldaat eruit zag, welke wapens hij hanteerde, hoe hoog zijn beloning was en wat zijn bezigheid was in oorlog- en vredestijd. Ook de organisatie van een leger wordt beschreven en hoe de opstelling in slagorde eruit zag. Een tactische basiseenheid, manipel genoemd, bestond uit 120 man en elke manipel weer uit twee centuriën met een centurio (officier), een standaarddrager en een optio (onderofficier).

Ten strijde
Vanuit de slagorde trok het leger ten strijde. Dat gebeurde in het open veld of er werd een stad of een versterking belegerd. De auteur rekent hier af met de bekende filmbeelden van twee legers die op elkaar afstormen en binnen de kortste keer loopt iedereen door elkaar te vechten. Zo gebeurde het vroeger niet. Het lijkt meer een steekspel te zijn geweest van korte gevechten, waarna de partijen terugweken, ondertussen op elkaar schelden en beledigen. Vervolgens werd de moed bij elkaar geraapt en begon het spel opnieuw. Totdat een partij op de vlucht sloeg, meestal niet de Romeinen. Bij de achtervolging vielen de meeste slachtoffers.

Ondergang Romeinse Rijk
Ook hier prikt de auteur een oude theorie door. De vele vreemdelingen in het leger, barbaren genoemd, zouden hebben bijgedragen aan de ondergang. Maar deze barbaren onder wie veel hoge officieren waren helemaal geassimileerd aan de Romeinse aristocratie.

Samenvatting
Het Romeinse leger, dat strak was georganiseerd en indrukwekkend strategisch geschoold, was vele eeuwen bijna onverslaanbaar. Het heeft steeds als voorbeeld gediend voor latere legerleidingen. De auteur beschrijft het militaire leven op een pakkende en gedetailleerde wijze ondersteund door veel kaartjes en illustraties. Het middenkatern bevat in kleur prachtige overzichten van enige veldslagen. Een aanrader.

auteur: Adrian Goldsworthy
Uitgeverij: Omniboek
Omvang: 282 pagina's
prijs: 27,50
Uitvoering: Paperback / softback
ISBN: 9789401900997