Geschiedenis.nl

"Zelden hingen de wolken zo zwaar boven Trondelag als die avond na de slag bij Stiklestad. Een natte schermering daalde over de vlakte, rolde voorwaarts naar het oosten en kwam daar tot stilstand, leunend tegen de bergen. De Noorse bossen, die uur noch einde kennen, lieten de slagregens berustend over zich heen komen."

Met deze scene, die zich afspeelt in 1030, begint de novelle Harald.  De toon is gezet en de lezer wordt meegenomen naar het slagveld waar Harald zwaargewond ligt. Hij had dood moeten zijn, maar de schikgodinnen spinnen zijn levensdraad verder. Harald is de halfbroer van de koning Olaf (de Dikke of Heilige), die bij de slag bij Stiklestad tegen de Denen onder leiding van Knut II gedood werd. Het was rond het jaar 1030 een hectische tijd in Scandinavië. De edelman Olaf, zoon van de onderkoning van Denemarken, liet zich uitroepen tot koning van Noorwegen, wat leidde tot grote spanningen.

Olaf liet met harde hand het Christendom invoeren en was daarom niet geliefd bij de Noren. Hij werd dan ook gedwongen te vluchten. Hij verliet Noorwegen en voer over zee naar zijn familielid Jaroslav, die koning was in Het Rijk van Kiev. Twee jaar later kwam hij met een leger terug en probeerde zijn troon te heroveren. Olaf en zijn leger werden verpletterend verslagen door lokale Noren, die gesteund werden door de Deense koning Knut II.

 Harald is dan 15 jaar en wordt door zijn vrienden weggedragen en herstelt langzaam op een veilige plek. Eerst bij koning Anund, maar daar is hij ook niet veilig voor eventuele achtervolgers, later bij Jaroslav in Kiev; Harald heeft nog veel te leren.

 “Eldfjall, je bent een lul. Een paar maanden geleden nog was ik bijna dood. Ik doe mijn best”…“Je best doen is mooi als je een onderhorige bent”, kwam Ulf tussenbeide, “maar jij bent Harald Sigurdsson, de belofte van het nageslacht Ynglinge, de hoop en ziel van Noorwegen.”

 Koning Jarovlav is aanvankelijk wat wantrouwend ten opzichte van Harald en geeft hem diverse krijgsopdrachten in de uithoeken van zijn rijk. Zo moet hij de streek van de Rode Forten de Laesir verslaan en een jaar later in het land van de Tsjoeden de “geestmensen”. Langzaamaan bouwt Harald een reputatie op, die hij nodig heeft om ooit terug te keren naar Noorwegen. Achter zijn rug speelt zijn krijgsgenoot Ragnvald van Orkney een duistere rol en probeert Harald zogenaamd eervol te laten sterven op een slagveld. Dat lukt niet en Harald en zijn vrienden rekenen af met de verraders.

 Om met de dochter van Jarovlav te mogen trouwen – wat Harald meer aanzien zal geven -  krijgt hij de bijzondere opdracht om zich te mengen in het leger van de Griekse keizer in Miklagard om het geheim te weten te komen van het Griekse vuur. Dat zou een napalmachtige vloeistof geweest zijn, waarmee je vijandige schepen op een simpele manier in brand kan schieten. Miklagard betekent De Grote Stad en is de oude Vikingennaam voor Byzantium-Constantinopel-Istanbul. Hier eindigt het verhaal en laat de auteur de lezer in spanning achter of er nog een vervolg komt.  

Het verhaal is gebaseerd op historische feiten. De meeste figuren hebben bestaan, wat in de boeken van deze uitgever altijd wordt toegelicht. Harald III Sigurdsson (zoon van Sigurd), alias Harald Hardrade (de harde regent of rechter), was koning van Noorwegen van 1047 tot zijn dood in 1066. Zijn mislukte veldtocht in 1066 om Engeland te veroveren luidde het einde van het Viking-tijdperk in.

Hij en zijn soldaten werden ook opgenomen in het Byzantijnse leger. Sommige bijfiguren in het boek zijn fantasie en dienen om de novelle te kunnen schrijven. Een geschiedenis van de opgroeiende Harald, die tussen vriend en vijand zijn weg moet leren vinden. Dat is de auteur goed gelukt. Harald ontwikkelt zich van puber tot een volwassen moedige krijger met gezag. En dat is ook zijn levensdoel. Naast zijn trouwe vrienden vinden we in het boek de verraderlijke priester en de sluwe, gluiperige Ragnvald. Dat beiden voor ze geëxecuteerd worden hun beweegredenen kunnen vertellen, komt wat gekunsteld over.

 De auteur noemt zijn boek een novelle, een eenvoudig kort verhaal. Het lijkt meer op een sage, die uit meerdere lagen bestaat met een complex stelsel van bloedverwanten. Door de verschillende goede en slechte personages is er soms sprake van complotten, intrige en moord. Het boek is voorzien van een kaart met de belangrijkste namen uit het verhaal; een verantwoording op de hoofdpersonen en een literatuurlijst, waarover de auteur het volgende schrijft:

"Een auteur kan zijn lezers maar beter niet vermoeien met een lawine aan technische details. Hij moet boven de stof staan. …Tijdens het schrijven stond er een rijtje van 25 boeken op de vensterbank. Hiervan worden er enige vermeld."

 Al met al is het een heel aardig verhaal over een onderwerp dat bij ons niet zo bekend is. Weliswaar kennen we de Vikingen van hun bloedige strooptochten in onze streken, maar de Scandinavische landen hebben een rijke geschiedenis vol met sagen over helden en koningen wat zeker de moeite waard is om over te lezen.

Harald. Een historische novelle. 
Paul Christiaan Smis
Uitgever Historische Verhalen
2020
Paperback, 168 pagina's
€ 14,50
ISBN 9789082642681