CLARA. HET LEVEN VAN CLARA SCHUMANN: WONDERKIND, CARRIEREVROUW, CULTUREEL ICOON

Geplaatst op 6 juli 2025 door Reinard Maarleveld
Clara. Het leven van Clara Schumann: Wonderkind, carrierevrouw, cultureel icoon
Clara in 1878. Portret door Franz von Lenbach. Publiek Domein, cc Wikipedia

Auteur Christine Eichel had er zin in! Clara Schumann (1819 - 1896) recht doen en haar dus op een voetstuk plaatsen.

Ondanks de tegenwerking vanuit de mannenwereld slaagde Clara erin uit te groeien tot een carrierevrouw (heel bijzonder voor de 19e eeuw) en zelfs een cultureel icoon. Daarvoor moest ze heel veel tegenstand overwinnen.

Ook haar man Robert zag haar liever thuis het drukke huishouden met zeven kinderen regelen. Ze mocht nog wel met hem, de grote componist in wording, sparren en stukken analyseren. Maar een eigen carriere najagen was niet de bedoeling. En dat was wrang want tijens hun huwelijk was Clara veel bekender dan Robert. Sterker nog, de vader van Clara, pianodocent en –bouwer Friedrich Wieck, weigerde toestemming te geven voor het huwelijk. Zijn project, het wonderkind op de piano, Clara Wieck, mocht absoluut niet in handen vallen van een megalomane, instabiele, beginnende componist die nauwelijks in zijn eigen levensondergoud kon voorzien.

Eichel vertelt een overtuigend verhaal met veel details over de relatie tussen Robert en Clara. Daarbij stelt ze steeds kritische vragen over haar hoofdpersoon. Heeft Clara haar kinderen systematisch verwaarloosd? Heeft ze ervoor gezorgd dat Robert in een gesloten inrichting belandde, waar ze hem maar een keer opzocht? Had ze zijn zelfmoordpoging kunnen voorkomen? Liet ze haar zoon Ludwig bewust opsluiten en versterven? Was ze een meedogenloze carrierevrouw voor wie alleen roem en eer telde?

Na het lezen van het voorwoord (‘Preludium’) weet de lezer genoeg. Eichel kiest voor Clara. Echtgenoot Robert was een depressieve zonderling, bisexueel, een syfilislijder, die zich opsloot in zijn kamer om te componeren en Clara geen eigen leven gunde. Om haar leven in dienst te stellen van de Kunst moest ze harde keuzes maken. In de mannenwereld van de 19e eeuw zou ze ten onder gaan wanneer ze niet in alle opzichten zelf de lijnen zou uitzetten.

Zoals de beslissing om haar kinderen niet zelf op te voeden maar dat uit te besteden aan instellingen. Of de keuze om niet verder te gaan met haar nieuwe minnaar en rijzende ster in de Europese muziekwereld Johannes Brahms. Ook hij vertoonde bezitterig gedrag.

“Je zou kunnen zeggen dat Clara Schumann de Lady Gaga van de negentiende eeuw is: een zelfstandige kunstenares die haar eigen mythe creëert.”

Vertaalster Goverdien Hauth-Grubben heeft de vaart erin gehouden. Het boek leest prettig en bevat veel details over het culturele leven in Duitsland en Europa. Onder meer Felix en Fanny Mendelssohn-Bartholdy, Franz Liszt, Richard Wagner, Carl Maria von Weber behoorden tot de kennissenkring van Robert en Clara.

Christine Eichel
Clara. Het leven van Clara Schumann: Wonderkind, carrierevrouw, cultureel icoon
Uit het Duits vertaald door Goverdien Hauth-Grubben
VBK Media | Uitgeverij Omniboek
ISBN 9789401920933
360 pagina's
Paperback
€ 29,99

 Dit vond ik nog op YouTube, wel in het Duits, vrienden!

"Die Autorin und Journalistin Christine Eichel spricht im Cicero Podcast Literaturen über die Pianistin und Komponistin Clara Schumann, die nicht nur die Ehefrau des wesentlich bekannteren Robert Schumanns war, sondern "die Lady Gaga des 19.Jahrhunderts."

.

Bericht geplaatst in: boekrecensie