Geschiedenis.nl

Zo begint Eerste Wereldoorlog-kenner Tom Tacken zijn weblog Veertien Achttien. Geschiedenis.nl stelde zeven vragen aan een gedreven “historische podcaster”.

Geschiedenis.nl: Wie is Tom Tacken? 

Een 44-jarige echtgenoot van Carla en vader van Tijn (15), Wannes (13) en Meike (10) bovenal. We wonen in Hilvarenbeek, dat zich niet geheel ten onrechte een ‘Hartveroverende Heerlijckheit’ noemt. Martin Bril heeft de Vrijthof een jaar voor zijn dood nog het mooiste dorpshart van Nederland genoemd. Staat voor eeuwig genoteerd. Mijn dagelijks brood verdien ik niet met podcasten, verre van, maar met het coördineren van de streekredactie van het Brabants Dagblad in Tilburg. Schrijven is m’n passie en gelukkig komt het daar ook nog met enige regelmaat van: een column in de zaterdagkrant bijvoorbeeld. En zo af en toe vlieg ik voor de krant uit, laatst nog naar Romagne, bij Verdun, waar de Brabander Jean-Paul de Vries een museum over de Eerste Wereldoorlog heeft. Op de krant komt vaak meer gemeentepolitiek langs dan me lief is, maar zo heb ik ten minste nog profijt van mijn studie politicologie die ik in 1990 aan de Katholieke Universiteit Nijmegen afrondde.

 

Geschiedenis.nl: Wanneer is je fascinatie voor de Eerste Wereldoorlog begonnen en wat trekt je erin aan?

Die begon met een andere fascinatie: folkmuziek. In de Vlaamse Westhoek heb je een prachtig folkfestival, waar ik dit jaar na lange tijd weer eens naartoe wil gaan, met het gezin deze keer. Als ‘vrij man’ was ik er jaren aaneen vaste klant, in het eerste weekend van augustus. Wie door de Westhoek rijdt, zo zingt de West-Vlaamse zanger Willem Vermandere, die komt de oorlog tegen. Ik liep eens zo’n Britse begraafplaats op. Smetteloos witte zerken. En de keiharde cijfers: age 19, age 23, age 31…. Het greep me bij de keel. Ik bezocht het In Flanders Fields Museum in Ieper. Ik ging boeken over de Grote Oorlog lezen. En ik ging me de vraag stellen waarop niemand een overtuigend antwoord weet: waarom in godsnaam?

 

Geschiedenis.nl: Vier jaar lang elke week een podcast over een persoon uit de Grote Oorlog. Hoe houd je dat vol?

Fluitend! Ik heb er enorm veel plezier in, al zou het onderwerp me dat eigenlijk niet toe moeten laten. Iedere week ga ik op avontuur, op zoek naar de contouren van een leven dat door de oorlog gevormd is. Beter gezegd: misvormd.

 

Geschiedenis.nl: Op je site zie ik dat je de podcasts ook op cd aanbiedt tegen betaling. Is daar een markt voor? Kun je iets zeggen over het aantal luisteraars (al dan niet abonnees?) naar je podcasts?

Ik zou beter ’s ochtends de eigen krant kunnen gaan bezorgen. Dat is niet alleen veel gezonder, maar levert naar schatting ook het tienvoudige op. Nee, een groeimarkt zou ik de Eerste Wereldoorlog niet willen noemen. Maar door die cd’tjes én de wekelijkse nieuwsbrief doe ik wel aan ‘community building’. Ik heb nu zo’n 140 Volgers van Veertien Achttien – niet allemaal betalend – die me met enthousiaste mailtjes enorm veel plezier doen. De een mailt dat hij ’s nachts met mijn zachte g in zijn oordopjes in slaap valt, de ander fietst met mijn verhalen over de Grote Oorlog naar zijn werk. Van Noord-Groningen tot West-Vlaanderen zitten luisteraars, maar ook ver daarbuiten. Anne Frid de Vries (www.anneisaman.blogspot.com) recenseert vanuit Israël geregeld mijn verhalen op zijn site die volledig aan podcasts gewijd is. Een Tilburger die zich bij de trappisten in Engeland heeft aangesloten, zegt van mijn verhalen te genieten. En in San Francisco downloadt een oud-collega mijn verhaaltjes. Als dat niet kicken is…
 

 

Geschiedenis.nl: Weet je iets van de manier waarop de Eerste Wereldoorlog wordt behandeld in de lessen geschiedenis in het voortgezet onderwijs? Kun je daar iets over zeggen? Zou het een verplicht onderwerp moeten zijn?

 

Ik ben benieuwd welke WO1-stof mijn zoon straks van de middelbare school meebrengt. Het zal wel een niet al te lang hoofdstuk zijn. De Tweede krijgt meer aandacht en daar zijn natuurlijk ook geldige redenen voor aan te voeren. In tijd en ruimte staat dat verhaal dichter bij ons, Nederlanders. De gruwelijke, unieke dimensie van de Holocaust kent de Eerste Wereldoorlog niet, al is het fenomeen van genocide ook aan ’14-’18 natuurlijk niet vreemd. Denk aan de ‘Armeense Kwestie’. Belangrijkst van al – het is ook de rode draad in mijn verhalen – is het verband tussen de twee wereldoorlogen. Beter geformuleerd wellicht: de twee delen van dat ene mondiale conflict. Het lijkt mij enorm belangrijk om leerlingen ervan te doordringen dat je oorlogen niet alleen stom kunt beginnen, maar ook stom kunt eindigen. ‘Versailles’ is wat dat betreft ook van grotere betekenis dan ‘Sarajevo’. Wat de Eerste Wereldoorlog ook zo raadselachtig maakt, is de complexiteit van de schuldvraag. Over Hitler kunnen we het snel eens worden, maar over WOI kun je ook een ‘andere waarheid’ vertellen. Dat is dan ook de titel van een boek van Hans Andriessen, voorzitter van de Stichting Studiecentrum Eerste Wereldoorlog, die mijn podcast ook sponsort. 

Tip nog voor alle geschiedenisdocenten: ‘Oorlog in het klein’

Geschiedenis.nl:Kun je een top drie van boeken en een top drie van films geven over de Eerste Wereldoorlog?

 

Boeken:

Kanonnen van augustus, Barbara Tuchman: zó vertel je een historisch verhaal.

Cataclysm, The First World War as Political Tragedy, David Stevenson: perfecte ‘overview’ van het hele conflict.

De witte oorlog, het Italiaanse front 1915-1919, Mark Thompson: huiveringwekkend relaas van het ondergesneeuwde front.

 

Films:

Shoulder Arms, Charlie Chaplin: parodie op het leven in de loopgraaf, gedurfd want geestig.

Un long dimanche de fiançailles, Jean-Pierre Jeunet: de waanzin van de oorlog.

The Great War, BBC-documentaire in 26 delen: monumentaal werk uit 1964 mét tal van ooggetuigenverslagen.
 

 

Geschiedenis.nl: Wat ga je doen na 11 november 2012?

Mijn kinderen op een welverdiend ijsje trakteren in de hoop dat ze me nog herkennen. En dan maar eens kijken of het de moeite waard is de verhalen in boekvorm uit te geven of te (laten) vertalen met het oog op een wereldwijd publiek. Ahum….

 

De illustraties zijn afkomstig van www.veertienachttien.nl en verwijzen naar hoofdpersonen in podcasts van januari tot april 2010. Van boven naar beneden: 
Philippe Pétain
Alfred von Tirpitz
Erich von Falkenhayn
Gabriele D'Annunzio
 
De podcasts van Tom Tacken zijn te volgen via www.veertienachttien.nl