Geschiedenis.nl

Gelukkig heeft Lloyd een objectieve blik op de verantwoordelijken, wat voor een Britse auteur niet altijd logisch is. Het is een verhaal geworden van modder en stromende regen. Van hoogmoed en een rampzalige tactiek. Het resultaat is 12 kilometer terreinwinst die een paar maanden later al weer verloren ging.

De slag begon eigenlijk al op 7 juni 1917 toen om 3.10 overal de grond begon te schudden door een enorme mijnexplosie. "De loopgraven schommelden en trilden en kapitein Cuthbert Grieve, commandant van de 3e Australische divisie was ervan overtuigd dat ze zouden instorten. ….toen zagen we voor ons een reusachtige paddenstoel oprijzen, waarna plotseling een ontzagwekkend gebulder in de lucht opsteeg." De mijn veroorzaakte een krater met een diameter van 90 meter en een diepte van 30 meter. Hierna kropen 80.000 man uit de loopgraven. Na een week vechten hadden ze de Mesen-heuvelrug veroverd op de Duitsers.

Maar in de geschiedenisboeken begon de Slag bij Passendale, ook wel de 3e slag bij Ieper genoemd, pas op 31 juli en duurde tot 6 november 1917, nadat de Canadezen eindelijk het volledig verwoeste Passendale veroverd hadden. Veldmaarschalk Douglas Haig ,de Britse opperbevelhebber aan het westelijk front, had het plan bedacht om de Duitsers vanaf Vlaanderen, Ieper, van de kust weg te drijven, waardoor Brugge met de lastige onderzeeboothaven in handen zou komen van de geallieerden. Hierdoor konden makkelijker troepen en materiaal vanuit Engeland aan land worden gebracht. Al snel was duidelijk dat dit niet zou lukken.

Toch bleef de koppige Haig bij zijn plan. Zijn blazoen moest ongeschonden blijven, aldus de auteur. En de politiek was niet bij machte om aan deze bloedverspillende acties een einde te maken. Toch zat er ook een positieve kant aan de gebeurtenissen. De Britten hadden na jarenlang zoeken ontdekt hoe de patstelling in de loopgraven doorbroken kon worden. Met de zogenaamde "Bite and hold" tactiek lukte dat.

Dit is een operationele methode waarbij prioriteit gegeven werd gegeven aan beperkte aanvallen op lokale belangrijke tactische punten met als doel verspillende tegenaanvallen uit te lokken. De artilleriewals speelde hierbij een belangrijke rol. Hierbij werd om de 8 minuten de granatenregen 100 meter naar voren verplaatst, gevolgd door de infanterie. Nadeel was dat de grond volledig omgewoeld werd en herkenningspunten verdwenen. Bij goed weer lukten de operaties, maar de vele en langdurige regen in oktober en november die een enorm modderbad veroorzaakte, bracht de aanvallen tot staan. De mannen en paarden verdronken in de modder, terwijl de kanonnen erin wegzonken.

Nick Lloyd beschrijft minutieus de gebeurtenissen en spaart de vele fouten van de legerleiding niet. Je krijgt een goede indruk van de dwaasheid, vooral van de besluiten om de aanval door te zetten bij de zware regenval. De arrogante Douglas Haig, die tegen beter weten in volhield dat de oorlog in Vlaanderen gewonnen moest worden. Hij had niet voor niets de bijnaam "slager van de Somme." Het boek is uitgebreid gedocumenteerd met kaarten, begrippenlijst, register en noten. De dagboekfragmenten maken het verhaal levendig. De lezer krijgt een goede indruk van de zinloze loopgravenoorlog. Een aanrader.

Titel: Passendale
Auteur: Nick Lloyd
Uitgever: Hollands Diep (Overamstel Uitgevers bv)
Datum: 2017
Vorm: paperback
Blz: 503
Prijs: 34,99
ISBN: 978 90 488 2739 8

Lezing van Nick Lloyd op YouTube: "How the war ended".